نۆۋەتتىكى بۆلەك :مۇسۇلمانلار ئائىلىسى
دەرس ئائىلىنىڭ ئىسلامدىكى ئورنى
بىر مىللەت ئورتاقلىققا ئىگە كىشىلەر توپىدىن تەركىب تاپىدۇ. مەسىلەن، كېلىپ چىقىشى، تىلى، تارىخى ۋە ئەڭ مۇھىمى دىن. كىشىلەر پەقەت ئەر-ئاياللاردىن قۇرۇلغان ئائىلىلەردىن تۆرەلگەن بولۇپ، ئۇلار ئۆز نۆۋىتىدە رولىنى جارى قىلدۇرۇپ، ھاياتلىقنى داۋاملاشتۇرىدىغان ئوغۇل-قىزلارنى بارلىققا كەلتۈرىدىغان يېڭى ئائىلە قۇرىدۇ، بۇنىڭ بىلەن مىللەت ساقلىنىپ نەسلى داۋام قىلىدۇ
ئەر خۇتۇنلۇق ياخشى تۇرمۇش، بىر مىللەت ھاياتىنىڭ جەۋھىرىدۇر، شۇڭا جەمىيەتنىڭ ئاساسى بولغان ئائىلىگە ئەھمىيەت بېرىش كېرەك.
ئىنسان تەبىئىتىدىن ئىجتىمائىي مەخلۇق بولغاچ، ئۇ ئەزالىرى تۈرلۈك مۇناسىۋەتكە باغلانغان جەمئىيەتتە ياشاشتىن باشقىدا ئۆزىنى راھەت ھېس قىلمايدۇ. لكىن ئۇ بىر قىسىم ھىس-تۇيغۇسىنى چەكلىك ساندىكى كىشىلەر بىلەن بەھىرلىنىشكە مۇھتاج، ئۇلار بولسىمۇ ئائىلە ئەزالىرىدۇر. ئىسلام دىنىدىكى ئائىلە - قانۇنلۇق نىكاھ بىلەن بىر يەرگە جەم بولغان ئەر-ئايال ۋە ئۇنىڭدىن كېلىپ چىققان ئەۋلادلاردىن تەركىب تاپقان ئىجتىمائىي بىرلىكدۇر.
ئىسلام، بويتاقلارنى ئۆيلىنىشكە تەرغىب قىلىش، بالىلارنىڭ ھەقلىرىنى قوغداش، ئائىلە ئەزالىرىنىڭ ئوتتۇرىسىدىكى مۇناسىۋەتنى تەرتىپكە سېلىش ئارقىلىق بۇ مەۋجۇدىيەتنى (ئىنسانىيەتنىڭ قىيامەتكە قەدەر بار بولۇپ تۇرۇشىنى) قوغداشنى كاپالەت ئاستىغا ئالدى. ئەنە شۇ ئائىلە قۇرۇلمىسى، ئىنسانىڭ ئىنسانلىقىنى ئاللاھ ئىرادە قىلغاندەك نامايان قىلىدىغان كۆرۈنۈشتۇر.
ئائىلىنىڭ ئىسلامدىكى ئورنى
ئاللاھ تائالا ئەر-ئايالنىڭ ھەر بىرىدە يانا بىرىگە تەبىئى مايىللىق ئورناتتى، ۋە نىكاھلىنىشنى بۇ خاھىشنى قاندۇرۇدىغان ۋە ئىنساننى كۆپەيتىدىغان ۋە ئۇنىڭ تۈرىنى ساقلايدىغان قانۇنلۇق ۋاسىتە قىلدى. ئىسلام، قۇرئان كەرىمدە ۋە رەسۇلۇللاھنىڭ سۈننىتىدە، توي قىلىشقا قىزىقتۇردى.
ئىسلامدا ئائىلە قۇرۇش ئاساسلىق ئىككى تايانچىغا تايىنىدۇ.
پىسخىكا تايانچىسى
ئۇ ئاللاھ تائالانىڭ سۆزىدە بايان قىلىنغان پىسخىكىلىق راھەت، سۆيگۈ ۋە رەھىم-شەپقەتنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ: «ئاللاھ تائالانىڭ (بىرلىك ۋە بارلىقىنى كۆرسىتىدىغان) ئالامەتلىرىدىن بىرى، ئۇنسى ئۈلپەت ئېلىشىڭلار ئۈچۈن ئۆز تىپىڭلاردىن ئايال يارتىپ، ئاراڭلاردا مىھرى مۇھەببەت ئورناتقانلىقىدۇر، پىكرى يۈرگۈزىدىغان قەۋم ئۈچۈن، شۈبھىسىزكى، بۇنىڭدا نۇرغۇن دەلىللەر باردۇر» [رۇم سۈرىسى:21]
ماددى تايانچا
ئۇ توختامنىڭ ماددىلىرىنى ئورۇنداش ۋە ئەر-ئايالنىڭ ھەر بىرىنىڭ مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلىشتىن ئىبارەت. بېقىش ۋە ئۆي ئىشلىرىغا كۆڭۈل بۆلۈش ۋە بالىلارنىڭ قىزىقىشىدىن.
ئىسلام ئەر-ئايال ئىككەيلەننى مۇشۇ بىنانى قۇرۇشقا، ۋە بۇ ئۆرۈلۈپ ئۇنىڭ سايىسىدىكى ئەزالىرى چېچىلىپ كەتمەسلىكى ئۈچۈن ئۇنى قوغداشقا ئىلھاملاندۇرىدۇ. شۇڭلاشقا ئۇ ئىككى تەرەپ ئوتتۇرىسىدا مۇھەببەت تۈيغۇسى بولمىسىمۇ، سەۋرچانلىق بىلەن نىكاھ مۇناسىۋىتىنى داۋاملاشتۇرۇشقا ئۈندەيدۇ. ئاللاھ تائالا مۇنداق دېدى: «ئۇلار بىلەن چىرايلىق تۇرمۇش ئۆتكۈزۈڭلا، ئەگەر ئۇلارنى ياقتۇرمىساڭلار، بەلكىم سىلەر ياقتۇرمىغان ئىشتا، ئاللاھ كۆپ ياخشىلىقلارنى پەيدا قىلىشى مۇمكىن» [نساسۈرىسى:19].
