نۆۋەتتىكى بۆلەك :روزا تۇتۇش
دەرس رۇزا ھېيت ۋە قۇربان ھېيت
رۇزا ھېيت
ئۇ شاۋۋال ئېيىنىڭ بىرىنچى كۈنى، ئىسلام كالېندارىدىكى ئونىنچى ئاي بۇلۇپ، ئۇ رامىزان ئېيىنىڭ ئاخىرقى كۈنى ئاخىرلاشقاندىن كېيىن كېلىدۇ، شۇنىڭ ئۈچۈن رۇزا ھېيت دەپ ئاتالدى، چۈنكى كىشىلەر رامزاندا ئاللاھ تائالاغا يېمەي ئىبادەت قىلغانغا ئوخشاش، بۇ كۈندە يەپ ئېچېپ ئىبادەت قىلىدۇ. ئۇلار ئاللاھنىڭ مۇبارەك رامزاننىڭ روزىسىنى تۇلۇق تۇتۇشىغا قولايلىق يارىتىپ بەرگەن پەزل نىئمىتىگە شۈكۈر قىلىپ ھېيتنى قارشىلايدۇ.ئاللاھ ئېتىدۇ «بۇلارنىڭ ھەممىسى رامزان كۇنلىرېىنىڭ سانىنى تۇلدۇرشۇڭلار، ۋە سىلەرنى ھىدايەت قىلغىنىغا ئاللاھنى ئۇلۇغلىشىڭلار، ۋە نىئمىتىگە شۈكۈر قىلىشىڭلار ئۈچۈندۇر» [بەقەرە سۈرىسى:185]
رۇزا ھېيتتا نېمىلەر بۇيرۇلغان؟
ئاللاھ تائالا ئۆزىنىڭ ھاجىتىدىن ئارتۇق نەرسىگە ئېگە بۇلغان كىشىگە ھېيت كىچىسى ۋە كۆندىزى مۇسۇلمانلارنىڭ پېقىر مىسكىنلىرىگە، يۇرت ئەھلىنىڭ ئۇزۇقى بۇلغان: گۈرۈچ ياكى بۇغداي ياكى خورما لاردىن ئۆچ كىلوغا قەدەر ئوزوق بېرىشكە بۇيرۇدى، شۇنداق بۇلسا ھېيت كۈنى ھېچ موھتاج ئادەم قالمايدۇ.
رامىزاننىڭ ئاخىرقى كۈنى كۈن پەتىشتىن ھېيت نامىزىغىچە، ھېيتتىن بىر ياكى ئىككى كېچە ئېلگىرى قىلىش دۇرۇس.
يۇرت خەلقىنىڭ يېمەكلىك ئۇزۇقى بۇلغان: بۇغداي، گۈرۈچ، خورما، ۋە شۇنىڭغا ئوخشاش نەرسىلەردىن بىر سا بىرىدۇ. "سا" دىگەن بىر ئۆلچەم بۇلۇپ ئۇنىڭ ئېغىرلىقىنى زامانىۋى جىڭ ئۆلچىمى بويىچە تەڭشەش ئاسان دەپ قارالغان، ئېغىرلىقى تەخمىنەن 3 كىلوگىرامغا تەڭ كىلىدۇ.
ئۆزىنىڭ ئېھتىياجىدىن ئارتۇق نەرسىگە ئېگە بولغان كىشىگە، ھېيت كىچىسى ۋە كۆندىزى، ئۆزىدىن ۋە نەپىقىسى ۋاجىپ بۇلغان ئايال باللىرىدىن، بىرىش ۋاجىپتۇر. ئانىنىڭ قورسىقىدىكى تۆرەلمىدىن بىرىش مۇستەھەپ دۇر. ھەر بىر ئادەمدىن يۇرت ئەھلىنىڭ ئۇزۇقىدىن بىر سا، تەخمىنەن ئۈچ كىلو بىرىدۇ.
زاكات فىتىرنىڭ ھېكمىتى
ئۇنى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام روزا تۇتقۇچىنى قىلىپ سالغان بىھۆدە ئۇياتسىز سۆزلىرىدىن پاكلاش ئۈچۈن پەرز قىلدى، (يەنى: روزا تۇتقۇچىنى ئېزىش ۋە خاتالىقىدىن پاكلاش، ۋە رۇزىنىڭ قائىدە-يوسۇندىكى كەمتۈكلۈكنى تولۇقلاش ئۈچۈن پەرز قىلدى).
بۇ مۇسۇلمانلار ئۈچۈن ئىككىنچى ھېيت بولۇپ، ئۇ زۇلھەججە ئېيىنىڭ ئونىنچى كۈنى (ئىسلام كالىندارىدىكى ئون ئىككىنچى ئاي) بولۇپ، ئۇنىڭدا نۇرغۇن پەزىلەتلەر توپلانغان، بۇنىڭ ئىچىدە:
_mrdk0ac.jpg)
1. بۇ بىر يىلدىكى ئەڭ ياخشى كۈنلەرنىڭ بىرىدۇر.
يىلنىڭ ئەڭ ياخشى كۈنلىرى زۇلھەججە ئېيىنىڭ ئالدىنقى ئون كۈنلىرىدۇر، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئېتقاندەك: «ياخشى ئەمەللەر ئاللاھقا بۇ ئون كۈندىنمۇ بەكرەك سۆيۈملۈك بۇلىدىغان كۈنلەر يوق دىگەندە، ساھابىلار «ئى ئاللاھنىڭ ئەلچىسى ئاللاھ يولىدا جىھادمۇ بۇلالمامدۇ؟ دىدىلەر، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام «ئۆزى ۋە پۇلى بىلەن ئاللاھنىڭ يولىدا جىھادقا چىقىپ ھېچ نەرسە بىلەن قايتمىغان ئادەمدىن باشقا، جىھادمۇ بولالمايدۇ دېگەن» (بۇخارى رىۋايتى:969، تىرمىزى رىۋايتى:757).
ئۇنىڭدا ھەجنىڭ ئەڭ ئۇلۇغ ۋە ئەڭ مۇھىم ۋە ئەڭ شەرەپلىك پائىلىيەتلىرى بار، مەسىلەن كەئبىنى ئايلىنىش، ۋە قۇربانلىق قىلىش، ۋە چوڭ شەيتانغا تاش ئېتىش دېگەندەك.
قۇربان ھېيتتا نېمىلەر بۇيرۇلغان؟
قۇربان ھېيت كۆنى ھاجىلاردىن باشقىلارغا مۇبارەك رۇزى ھېىتتا سەدىقە فىترىدىن باشقا بۇيرۇلغانلارنىڭ ھەممىسى قىلىنىدۇ، سەدىقە فىترىسى پەقەت رۇزاھېتقا خاستۇر، قۇربان ھېيىت بولسا ئاللاھقا يېقىنلىشىش ئۈچۈن قۇربانلىق كىسىش سۈننەت بۇلۇش بىلەن پەرىقلىنىدۇ.
ئۇ قۇربان ھېيت كۈنىدە ھېت نامىزىدىن كېيىن زۇلھەججە ئېيىنىڭ 13-كۈنى، كۈن ئولتۇرغۇچە ئاللاھقا يېقىنلىشىش ئۈچۈن تۆگە ياكى كالا ياكى قويدىن بوغۇزلىنىدىيغان نەرسە دۇر. ئاللاھ تائالا مۇنداق دېدى: ئى مۇھەممەد! «رەببىڭ ئۈچۈن ناماز ئۇقا ۋە قۇربانلىق قىلغىن» [كەۋسەر سۈرىسى:2] بۇ ئايەتتىن مۇراد ناماز ۋە قۇربانلىق دەپ تەپسىر قىلىندى.
ئۇنىڭ ھۆكمى
قىلالايدىغان ئادەم ئۈچۈن جەزملەشتۈرۈلگەن سۈننەت بۇلۇپ، شۇڭا مۇسۇلمان ئۆزى ۋە ئائىلىسىدىكىلەرگە ۋاكالىتەن قۇربانلىق قىلىدۇ.
قۇربانلىق قىلىشنى خالايدىغان كىشى زۇلھەججى ئېيىنىڭ بىرىنچى كۈنىدىن باشلاپ قۇربانلىق قىلىنغانغا قەدەر چېچى ياكى تىرناقلىرى ۋە تېرىسىدىن ھېچ نەرسە ئالماسلىق كىرەك.
قۇربانلىق قىلىدىغان ھايۋانلارنىڭ شەرتلىرى
ئۇلار: قوي، كالا، ياكى تۆگە بولۇپ، باشقا ھايۋانلار ياكى قۇشلار دىن قۇربانلىق دۇرۇس بولمايدۇ، بىر ئادەم ۋە ئۇنىڭ ئائىلىسىدىكىلەرگە بىر قوي ياكى ئۆچكە كۇپايە قىلىدۇ، بىر كالا ياكى بىر تۆگىدە يەتتە كىشى ھەمبەھىرلەسسە بۇلىدۇ.
تەلەپ قىلىنغان ياشقا يېتىش
تەلەپ قىلىنغان ياش: قويدا ئالتە ئاي، ئۆچكىدە بىر يىل، كالىدا ئىككى يىل، تۆگىدە بەش يىلدۇر.
ھايۋانلارنىڭ كۆرۈلىدىغان نۇقسانلاردىن ساغلام بۇلۇشى.
پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېدى: «تۆت تۇرلۈك ھايۋان قۇربانلىققا يارامايدۇ، كەمچىلىكى ئېنىق بۇلغان ناچار، ياكى كۈزى ئاجىز. كېسەللىكى ئېنىق بولغان كېسەل، ئاخسىشى ئوچۇق بۇلغان تۇكا، يىلىكى يوق ئوروق، (بۇ بەك ئاجىز) »(نەسائىي رىۋايتى:4370، تىرمىزى رىۋايتى:1497).
