ផ្នែកបច្ចុប្បន្ន model:
មេរៀន ថ្ងៃរ៉យ៉ាហ្វិតត្រោះ និងថ្ងៃរ៉យ៉ាអ័ទហា
រ៉យ៉ាហ្វិតត្រោះ
ថ្ងៃរ៉យ៉ាហ្វិតត្រោះ គឺជាថ្ងៃទីមួយនៃខែស្ហាវវ៉ាលដែលជាខែទីដប់នៃប្រតិទិនឥស្លាម។ គេប្រារព្ធឡើងបន្ទាប់ពីបានបញ្ចប់ថ្ងៃចុងក្រោយនៃខែរ៉ម៉ាហ្ទន។ អាស្រ័យហេតុនេះហើយទើបគេឲ្យឈ្មោះថា ថ្ងៃរ៉យ៉ាហ្វិតត្រោះ(ស្រាយបួស)។ ម្យ៉ាងទៀត ដោយសារតែមនុស្សម្នានៅក្នុងថ្ងៃនោះ គឺពួកគេគោរពសក្ការៈទៅចំពោះអល់ឡោះជាម្ចាស់តាមរយៈការស្រាយបួស(មិនបួស) ដូចដែលពួកគេគោរពសក្ការៈទៅចំពោះអល់ឡោះតាមរយៈការបួសរ៉ម៉ាហ្ទនដូច្នោះដែរ។ ហើយពួកគេប្រារព្ធកម្មវិធីថ្ងៃរ៉យ៉ា(ថ្ងៃបុណ្យ)គឺដើម្បីជាការថ្លែងអំណរគុណចំពោះអល់ឡោះជាម្ចាស់ដែលទ្រង់បានបំពេញនូវឧបការគុណរបស់ទ្រង់ដោយបានសម្រួលឲ្យពួកគេបានបំពេញនូវការបួសក្នុងខែរ៉ម៉ាហ្ទនដែលជាខែប្រកបដោយពរជ័យបានយ៉ាងពេញលេញ។ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានមានបន្ទូលថា៖ “ហើយចូរពួកអ្នកបួសបង្គ្រប់ចំនួន(ថ្ងៃនៃខែរ៉ម៉ាហ្ទន) ហើយចូរពួកអ្នកលើកតម្កើងអល់ឡោះ(តឹកពៀរនៅថ្ងៃរ៉យ៉ាហ្វិតត្រោះ)ចំពោះអ្វីដែលទ្រង់បានចង្អុលបង្ហាញពួកអ្នក ហើយសង្ឃឹមថាពួកអ្នកថ្លែងអំណរគុណ”។ (អាល់ហ្ពាក៏រ៉ោះ៖១៨៥)
តើគេបង្គាប់ប្រើឲ្យធ្វើអ្វីខ្លះនៅថ្ងៃរ៉យ៉ាហ្វិតត្រោះ?
អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានដាក់កាតព្វកិច្ចលើអ្នកដែលមានចំណីអាហារលើសពីតម្រូវការរបស់ខ្លួន និងក្រុមគ្រួសារនៅក្នុងថ្ងៃរ៉យ៉ានិងយប់រ៉យ៉ា គឺត្រូវបរិច្ចាគមួយកន្តាំងអំពីចំណីអាហារដែលអ្នកស្រុកបរិភោគប្រចាំថ្ងៃ ដូចជាអង្ករ ស្រូវសាឡី ឬផ្លែល្មើ ទៅឲ្យអ្នកក្រីក្រ ខ្វះខាតនៃអ្នកមូស្លីម ដើម្បីកុំឲ្យមានអ្នកអត់ឃ្លាននៅក្នុងថ្ងៃរ៉យ៉ា។
ចាប់ពីពេលថ្ងៃលិចនាថ្ងៃចុងក្រោយនៃខែរ៉ម៉ាហ្ទន រហូតដល់ពេលសឡាតរ៉យ៉ា ហើយគេអនុញ្ញាតឲ្យបរិច្ចាគវាមុនថ្ងៃរ៉យ៉ាមួយថ្ងៃ ឬពីរថ្ងៃ។
គឺមួយកន្ដាំងអំពីចំណីអាហារដែលអ្នកស្រុកបរិភោគប្រចាំថ្ងៃ ដូចជាស្រូវសាឡី អង្ករ ឬផ្លែល្មើជាដើម ដែលស្មើនឹង៣គីឡូក្រាមលើសខ្វះ។
គឺជាកាតព្វកិច្ចចាំបាច់លើអ្នកដែលមានចំណីអាហារលើសពីតម្រូវការរបស់ខ្លួន និងអ្នកដែលចាំបាច់លើគេត្រូវផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពនៅក្នុងថ្ងៃរ៉យ៉ា និងយប់រ៉យ៉ា ដូចជាប្រពន្ធ និងកូនៗរបស់គេជាដើម។ ហើយគេពេញចិត្ត(ស៊ូណិត)ឲ្យបរិច្ចាគឲ្យគភ៌ដែលនៅក្នុងផ្ទៃម្តាយផងដែរ។ ត្រូវបរិច្ចាគហ្សាកាត់ហ្វិតត្រោះក្នុងម្នាក់ៗចំនួនមួយកន្តាំងអំពីចំណីអាហារដែលអ្នកស្រុកបរិភោគប្រចាំថ្ងៃ ដែលស្មើនឹង៣គីឡូក្រាមលើសខ្វះ។
បុព្វហេតុនៃការបរិច្ចាគហ្សាកាត់ហ្វិតត្រោះ
រ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ លោកដាក់កាតព្វកិច្ចឲ្យបរិច្ចាគហ្សាកាត់ហ្វិតត្រោះដើម្បីជាការជម្រះសម្អាតអ្នកបួសអំពីកំហុសឆ្គងផ្សេងៗដែលកើតមានក្នុងអំឡុងពេលបួស ដូចជាពាក្យសម្ដីអាសគ្រាម មិនសមរម្យជាដើម និងដើម្បីជាការប៉ះប៉ូវនូវភាពខ្វះខាតដែលកើតមានមានពាក់ព័ន្ធនឹងសុជីវធម៌នៃការបួស ព្រមទាំងជាចំណីអាហារសម្រាប់ជនក្រីក្រ។
វាជាថ្ងៃរ៉យ៉ា(ថ្ងៃបុណ្យ)ទីពីរសម្រាប់អ្នកមូស្លីមដែលគេប្រារព្ធឡើងនៅថ្ងៃទីដប់នៃខែហ្ស៊ុលហ៊ិជ្ជះ(ខែទីដប់ពីរនៃប្រតិទិនឥស្លាម)។ នៅក្នុងថ្ងៃនេះ គឺប្រមូលផ្តុំទៅដោយឧត្តមភាព និងលក្ខណៈពិសេសជាច្រើនដូចជា ៖
១. ពិតណាស់ វាស្ថិតក្នុងចំណោមបណ្តាថ្ងៃដែលល្អជាងគេបំផុតក្នុងមួយឆ្នាំ
ថ្ងៃដែលល្អប្រសើរជាងគេបំផុតក្នុងមួយឆ្នាំ គឺដប់ថ្ងៃដំបូងនៃខែហ្ស៊ុលហ៊ិជ្ជះ ដូចដែលព្យាការី ﷺ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “គ្មានថ្ងៃណាមួយដែលការសាងទង្វើកុសលនៅក្នុងថ្ងៃនោះអល់ឡោះស្រលាញ់ពេញចិត្តជាងបណ្តាថ្ងៃទាំងដប់នេះឡើយ”។ ពួកគេបានសួរថា៖ ឱរ៉ស៊ូលុលឡោះ! សូម្បីតែការតស៊ូ(ប្រយុទ្ធ)ក្នុងផ្លូវរបស់អល់ឡោះក៏ដោយឬ? លោកបានឆ្លើយថា៖ “សូម្បីតែការតស៊ូក្នុងផ្លូវរបស់អល់ឡោះក៏ដោយ លើកលែងតែបុរសម្នាក់ដែលបានចេញទៅដោយលះបង់ទាំងខ្លួនប្រាណ និងទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ខ្លួន ហើយគ្មានអ្វីមួយអំពីវាត្រឡប់មកវិញ”។ (ពូខរី៖៩៦៩, តៀរមីហ្ស៊ី៖៧៥៧)
នៅក្នុងថ្ងៃនោះ មានកិច្ចការហាជ្ជីដ៏ចម្បងៗ សំខាន់ៗ និងឧត្តុង្គឧត្តមជាច្រើនដូចជា ការតវ៉ាហ្វ(ប្រទក្សិណ)ជុំវិញកាក់ហ្ពះ សំឡះសត្វជំនូន និងគប់គោលអាក៏ហ្ពះ។
តើគេបង្គាប់ប្រើឲ្យធ្វើអ្វីខ្លះនៅថ្ងៃរ៉យ៉ាអ័ទហា?
ក្រៅអំពីអ្នកធ្វើហាជ្ជី អ្វីដែលគេបង្គាប់ប្រើឲ្យធ្វើនៅថ្ងៃរ៉យ៉ាអ័ទហា គឺដូចទៅនឹងអ្វីដែលគេបង្គាប់ប្រើឲ្យធ្វើនៅក្នុងថ្ងៃរ៉យ៉ាហ្វិតត្រោះ លើកលែងតែការបរិច្ចាគហ្សាកាត់ហ្វិតត្រោះប៉ុណ្ណោះដែលវាសម្រាប់តែថ្ងៃរ៉យ៉ាហ្វិតត្រោះប៉ុណ្ណោះ។ ហើយភាពខុសគ្នាមួយទៀត គឺនៅថ្ងៃរ៉យ៉ាអ័ទហា គេប្រើស៊ូណិតឲ្យធ្វើគួរហ្ពានបញ្ជិតខ្លួនទៅចំពោះអល់ឡោះជាម្ចាស់។
គឺសំដៅលើសត្វអូដ្ឋ សត្វគោ ឬសត្វពពែដែលគេសំឡេះវានៅថ្ងៃរ៉យ៉ាអ័ទហាដើម្បីបញ្ជិតខ្លួនទៅចំពោះអល់ឡោះជាម្ចាស់បន្ទាប់ពីសឡាតរ៉យ៉ារួច រហូតដល់ពេលថ្ងៃលិចនាថ្ងៃទីដប់បីនៃខែហ្ស៊ុលហ៊ិជ្ជះ។ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានមានបន្ទូលថា៖ “ដូចេ្នះ ចូរអ្នកសឡាត និងសំឡេះសត្វដើម្បីម្ចាស់របស់អ្នកចុះ”។ (អាល់កាវសើរ៖២)។ គេបានបកស្រាយថា គឺសំដៅលើសឡាតរ៉យ៉ា និងសំឡេះគួរហ្ពាន។
ច្បាប់របស់វា
ការធ្វើគួរហ្ពាន គឺជាស៊ូណិតមូអឹកកាត់(ស៊ូណិតដែលគេទាមទារខ្លាំង)ចំពោះអ្នកដែលមានលទ្ធភាព ដោយអ្នកមូស្លីមធ្វើគួរហ្ពានសម្រាប់ខ្លួនឯង និងក្រុមគ្រួសាររបស់គេ។
ចំពោះអ្នកដែលមានបំណងចង់ធ្វើគួរហ្ពាន គឺមិនត្រូវកាត់សក់ ក្រចក ឬរោមអ្វីមួយឡើយ ចាប់ពីថ្ងៃដំបូងនៃខែហ្ស៊ុលហ៊ិជ្ជះ រហូតដល់សំឡេះគួរហ្ពានរួចរាល់។
លក្ខខណ្ឌសត្វដែលយកមកធ្វើគួរហ្ពាន
ដែលសំដៅលើសត្វចៀមឬពពែ សត្វគោ និងសត្វអូដ្ឋ ហើយការធ្វើគួរហ្ពាននោះមិនត្រឹមត្រូវឡើយ ប្រសិនបើគេយកសត្វណាផ្សេងក្រៅពីពពួកសត្វទាំងនេះមកធ្វើគួរហ្ពាន ឬក៏សត្វបក្សី។ សត្វចៀមឬពពែមួយក្បាល គឺគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់រូបគេ និងក្រុមគ្រួសាររបស់គេ។ ហើយគេក៏អនុញ្ញាតឲ្យចូលរួមជាមួយគ្នាប្រាំពីរនាក់ក្នុងសត្វគោមួយក្បាល ឬសត្វអូដ្ឋមួយក្បាលផងដែរ។
គ្រប់អាយុកំណត់
ចំពោះអាយុសត្វដែលគេបានកំណត់គឺ សត្វចៀមត្រូវមានអាយុប្រាំមួយខែ សត្វពពែត្រូវមានអាយុមួយឆ្នាំ សត្វគោត្រូវមានអាយុពីរឆ្នាំ ចំណែកឯសត្វអូដ្ឋត្រូវមានអាយុប្រាំឆ្នាំ។
គ្មានពិការភាពជាក់ស្តែង
ព្យាការី ﷺ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “សត្វបួនប្រភេទដែលមិនអាចយកមកធ្វើគួរហ្ពានបាន គឺសត្វខ្វាក់ភ្នែកដែលមើលឃើញសភាពខ្វាក់ច្បាស់ក្រឡែត, សត្វមានជំងឺដែលមើលឃើញសភាពឈឺច្បាស់ក្រឡែត, សត្វបាក់ជើងមើលឃើញសភាពបាក់ច្បាស់ក្រឡែត និងសត្វដែលស្គមរីងកំព្រឹង”។ (អាន់ណាសាអ៊ី៖៤៣៧០, តៀរមីហ្ស៊ី៖១៤៩៧)