نۆۋەتتىكى بۆلەك :مۇسۇلمانلار ئائىلىسى
دەرس ئىككى جىنىس ئوتتۇرىسىدىكى مۇناسىۋەتنىڭ قائىدىلىرى
ئىسلام قانۇنى ھەر خىل ساھەدىكى كىشىلەرنىڭ ئىشلىرىنى رەتلەشكە كۆڭۈل بۆلدى، ئۇنىڭ قاتارىدا ئەر-ئاياللار ئوتتۇرىسىدىكى مۇئامىلە. ئاللاھ تائالا ئەر-ئايالنى بىر-بىرىگە جەلپ بۇلىدىغان ياراتتى، بۇ جەلپ قىلىش نەتىجىسى نىكاھ ئارقىلىق بولسا قانۇنلۇق ياخشى بۇلىدۇ. ئۇنداق بولمىسا ئۇ رەزىللىك ۋە ئەڭ ئېغىر پىتنەلەردىن بىر پىتنەنىڭ ئىشكى بۇلىدۇ، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: «مەن دۇنيادىن ئايرىلىپ ئەرلەرگە ئاياللاردىن زىيانلىق پىتنە قالمىدى» (بۇخارى5096، مۇسۇلىم:2741).
ئەر-ئايال ئوتتۇرىسىدىكى يولسىز مۇناسىۋەت ئەڭ خەتەرلىك ئىش بولغان زىناغا پېتىپ قېلىشنى كەلتۈرۈپ چىقىدۇ، پاك شەرىئەت بۇ ئەخلاقسىزلىقنى چەكلەپلا قالماستىن، بەلكى ئۇنىڭغا يېقىن بولۇشتىن، ۋە ئۇنىڭغا سەۋەب بولىدىغان شەپىلەردىن ئاگاھلاندۇردى. ئاللاھ تائالا مۇنداق دېدى: «زىناغا يېقىنلاشماڭلار، چۈنكى قەبىھ ئىشتۇر، ۋە رەزىل يولدۇر» [ئىسرا سۈرىسى:32] پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېدى: «ئىككى كۈزنىڭ زىناسى قاراشتۇر، ۋە ئىككى قۇلاقنىڭ زىناسى زىناغا ئائىت سۈزلەرنى ئاڭلاشتۇر، تىلىنىڭ زىناسى زىناغا ئائىت سۆزنى قىلىشتۇر، قولنىڭ زىناسى تۇتۇشتۇر، پۈتنىڭ زىناسى زىناغا مېڭىشتۇر. كۆڭۈل زىنانى خالايدۇ ۋە ئارزۇ قىلىدۇ، جىنسى ئەزا بۇ خاھىشنى ۋۇجۇدقا چىقىرىدۇ، ياكى ئىنكار قىلىدۇ» (بۇخارى:6243، مۇسلىم:2657)
پاك شەرىئەت يامان ئاقىۋەت كەلتۈرۈپ چىقىدىغان ھەر قانداق ئېغىش ياكى خاتالىقتىن ساقلىنىشقا ھېرىسلىقى ئۈچۈن، زۈرۈرەت بولغاندا ئاياللار بىلەن ئەرلەرنىڭ مۇئامىلە قىلىشىغا بىر قاتار پىرىنسىپلارنى بەلگىلىدى. مەسىلەن ئېلىم- سېتىم ۋە باشقا رۇخسەت قىلىنغان سودىلار ياكى زۈرۈر ئېھتىياج بولغان ئىشلار: ئايال دوختۇر بولمىغاندا ئەر دوختۇردا داۋالىغانغا ئوخشاش، ۋە بۇ پىرىمسىپلار ئىچىدە:
كۆزنى ھارام ئىشلاردىن يىغىش.
ئاللاھ تائالا مۇنداق دېدى: ئى پەيغەمبەر! «مۇئمىنلەرگە ئېتقىنكى، ھارامغا كۆز تىكمىسۇن، ئپپەتلىرىنى ساقلىسون، بۇ ئۇلار ئۈچۈن ئەڭ پاكلىقتۇر. مۇئمىن ئاياللىرىغىمۇ ئېتقىنكى، ئۇلارمۇ ھارامغا كۆز تىكمىسۇن، ئپپەتلىرىنى ساقلىسون» [نۇر سۈرىسى:30-31]
تىگىپ كىتىشتىن ياكى كۆرۈشۈشتىن ساقلىنىش
ئائىشە رەزىيەللاھۇئەنھا پەيغەمبەرئەلەيھىسسالامنىڭ ئاياللاردىن ئالغان بەيئەتىنى تەسۋىرلەپ مۇنداق دېدى: «ياق، ئاللاھ بىلەن قەسەمكى، رەسۇلۇللاھنىڭ قۇلى ھېچقاچان بىر ئايالنىڭ قولىغا تەگمىدى» (بۇخارى 5288، مۇسۇلىم:1866). مەئقىل بىن ياساردىن مۇنداق رىۋايەت قىلىنىدۇكى، پەيغەمبەر ئەلەھىسسالام مۇنداق دېگەن: «سىلەرنىڭ بىرىڭلارنىڭ بېشىغا تۆمۈر يىڭنە سانجىلىشى، ئۇنىڭ ئۈچۈن نامەھرەم ئايالنى تۇتۇشتىن ياخشىدۇر» (ئەلمۇئجەمۇلكەبىر تەبرانى:486، ئالبانى سەھىھ دېگەن).
يالغۇز قېلىشتىن قەتئىي ساقلىنىش
پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: «ھېچ قانداق بىر كىشى، نامەھرەم ئايال بىلەن ھەرگىزمۇ يالغۇز قالمىسۇن» (بۇخارى:5233، مۇسلىم:1341). يەنە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېدى: «سىلەرنىڭ بىرىڭلار ھەرگىزمۇ (نامەھرەم) ئايال بىلەن خالى قالمىسۇن، قالسا شەيتان ئۈچىنچىسى بۇلىدۇ» [ئەھمەد رىۋايتى:115]. يالغۇز قېلىش شەيتاننىڭ ئەر-ئاياللارنى ئاللاھ چەكلىگەن ئىشقا چۈشۈرۈپ قويۇش ئۈچۈن پايدىلىنىدىغان يېيىلىپ تۇرغۇچى رەزىللىكنىڭ ئىشىكىدۇر.
مۇسۇلمان ئاياللار ئەرلەر بىلەن مۇئامىلە قىلىشقا ئېھتىياجلىق بولغاندا ئەمەل قىلىشىقا تىگىشلىك ئالاھىدە قائىدىلەر.
مۇسۇلمان ئايال ئالدى بىلەن ئاللاھنىڭ بۇيرۇقىغا ئەمەل قىلىپ، شەرىئەت بەلگىلىگەن شەكىل بۇيچە كېيىنىش كېرەك. ئاندىن ئەرلەرنى ئۆزىنى ھۆرمەتلەشكە ۋە گەپ سۆز ياكى ھەرىكەت ياكى قاراش ئارقىلىق ئەزىيەت يەتكۈزمەسلىككە بېسىم قىلالايدۇ. ئاللاھ تائالا مۇنداق دېدى: ئى پەيغەمبەر! «مۇئمىن ئاياللارغا ئېتقىنكى، ئۇلار ھارامغا كۆز تىكمىسۇن، ئپپەتلىرىنى ساقلىسون، تاشقى زىننەتلىرىدىن باشقا يەرلىرىنى (نامەھرەمنىڭ يېنىدا ئاچمىسۇن، كۆكرەكلىرىنى لىچەكلىرى بىلەن ئورىۋالسۇن» [نۇر سۈرىسى:31]. يەنە ئاللاھ تائالا مۇنداق دېدى: «ئى پەيغەمبەر! ئاياللىرىڭغا ۋە قىزلىرىڭغا، ۋە مۇئمىنلەرنىڭ ئاياللىرىغا ئېتقىنكى، پۈركەنچى بىلەن بەدىنىنى ئورىۋالسۇن، بۇنداق قىلغاندا ئۇلارنىڭ (ھۆر ئايال ئىكەنلىكى ئەڭ ئۇڭاي تۇنىلىدۇ- دە، باشقىلار ئۇلارغا چېقىلمايدۇ. ئاللاھ تائالا بەندىلەرگە ناھايتى مەغپىرەت قىلغۇچىدۇر، ۋە ناھايتى مىھرىباندۇر» [ئەھزاپ سۈرىسى:59].
ئەرلەرنىڭ يېنىدا ئەتىردىن ساقلىنىش
پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: «قانداق بىر ئايال ئەترە ئىشلىتىپ، ئۇنىڭ پۈرىقىنى باشقىلار پۈراش ئۈچۈن يېنىدىن ئۆتسە، ئۇ ئايال زىناخۇردۇر» (نىسائى:5126)
گەپنى ئەگىتمەي ئەستايىدىل سۆزلەش
ئاللاھ تائالا مۇنداق دېدى: «ئى پەيغەمبەرنىڭ ئاياللىرى! سىلەر باشقا بىر ئاياللارنىڭ ھېچ بىرىگە ئوخشىمايسىلەر، سىلەر (يات ئەرلەرگە سۆز قىلغاندا) نازاكەت بىلەن سۆز قىلماڭلار، (نازاكەت بىلەن سۆز قىلساڭلار) دىلىدا نىپاق بار ئادەم (سىلەرگە قارىتا يامان) تەمەدە بۇلاپ قالىدۇ، (گۇماندىن خالى) ياخشى سۆزنى سۆزلەڭلار» [ئەھزاپ سۈرىسى:32]
ئەدەپ ۋە ھايا بىلەن مېڭىش
ئاللاھ تائالا شۇئەيب ئەلەيھىسسالامنىڭ قىزى دادىسىنىڭ سالام خېتىنى مۇسا ئەلەيھىسسالامغا يەتكۈزۇش ئۈچۈن كەلگەن توغۇرلۇق مۇنداق دېدى: «مۇسانىڭ يېنىغا ئىككى قىزنىڭ بىرى ئۇياتجانلىق بىلەن مېڭىپ كەلدى» [قەسەس سۈرىسى:25]. يەنە ئاللاھ تائالا مۇنداق دېدى: «ئۇ ئاياللار زىننەتلىرىنى كىشىلەرگە بىلدۈرۈش ئۈچۈن پۇتلىرىنى يەرگە ئۇرمىسۇن» [نۇر سۇرىسى:31]
