نۆۋەتتىكى بۆلەك :مۇسۇلمان ئايال
دەرس مۇسۇلمان ئايالنىڭ پاكلىقى
شەرىئەت مۇسۇلمان ئايالنىڭ ئۆزىگە خاس: ھەيز ۋە خۇن ۋە نىپاس قاتارلىق نەرسىلەردىن پاكلىنىش ئۈچۈن بىلىشى مۇھىم بولغان ئەھكاملارنى ئۈگۈنۈشنى ۋاجىپ قىلدى.
ئاياللار بىلىشكە ۋە ئەمەل قىلىشقا تېگىشلىك ئىشلارنىڭ بىرى
جۇنابەتتىن غۇسلى قىلىش
جۇنابەتنىڭ لۇغەت مەنىسي: يېراق بۇلۇش دېگەن بۇلۇپ، شەرىئەت ھۆكمىدە جۇنۇپ كىشى دەپ: مەنى چىقارغان ياكى جىنسىي مۇناسىۋەت ئۆتكۆزگەنلەرگە دېيىلىدۇ، ئەرمۇ ۋە ئايالمۇ جۇنۇب دەپ ئاتىلىدۇ، پاكلانغانغا قەدەر ناماز ئۇقۇيدىغان يەرگە يېقىنلىشىشتىن مەنئى قىلىنغانلىقى ئۈچۈن جۇنۇپ دەپ ئاتالدى. ئاللاھ تائالانىڭ «ئەگەر جۇنۇپ بولساڭلار (غۇسلى قىلىپ) پاكلىنىڭلار» [مائىدە سۈرىسى:6] دېگەن سۈزىگە ئاساسەن جۇنابەتتىن غۇسلى قىلىپ پاكلىنىش پەرزدۇر.
ھەيز ئاخىرلاشقاندا غۇسلى قىلىش
بىر مۇسۇلمان ئايال ھەيز قېنى توختىغاندا چوقۇم غۇسلى قىلىشى كېرەك. ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: ئى پەيغەمبەر! «ئۇلار سەندىن ھەيز (مەزگىلدە جىنسى ئالاقە قىلىش) توغورلۇق سۇرايدۇ، ئېتقىنكى: ئۇ بىر ئەزىيەتتۇر، شۇڭا ھەيز مەزگىلدە ئاياللاردىن يىراق تۇرۇڭلار، پاك بولمىغىچە ئۇلارغا يېقىنچىلىق قىلماڭلار. ئۇلار تۇلۇق پاك بولغان چاغدا ئاللاھ بۇيرىغان جايدىن يېقىنچىلىق قىلىڭلار، شەكسىز ئاللاھ تائالا كۆپ تەۋبە قىلغۇچىلارنى ۋە بەك پاكىز تۇرغۇچىلارنى ياخشى كۆرىدۇ» [بەقەرە سۈرىسى:222] "پاك بولغان چاغدا" دېگەن سۈزى، غۇسلى قىلىش بىلەن دېمەكتۇر.
ھەيز ۋە خۇن.
ھەيز: ئايال كىشىنىڭ بالا ياتقۇسىدىن تۇغۇت ياكى كېسەللىك ئەھۋالى بولماي تۇرۇپ چىققان قاندۇر. خۇنغا كەلسەك، ئۇ كېسەللىك ياكى مىجەز بۇزۇلغانلىق سەۋەبىدىن ئادەتتىكى ۋاقىتلىرىدىن باشقا ۋاقىتلاردا ئاياللارنىڭ بالىياتقۇسىدىن قان ئېقىشىدۇر.
ھەيزنىڭ داۋاملىشىش ۋاقتى ئاياللار ئارىسىدا پەرقلىنىدۇ، ئۆلىمالارنىڭ ئەڭ توغرا سۆزىگە ئاساسەن، ئۇنىڭ ئېزىنىڭ چەكلىمىسى يوق، جۇمھۇرنىڭ كۆز قارىشىدا، ئەڭ كۆپ بۇلغاندا ئون بەش كۈندۇر، ئۇنىڭدىن ئېشىپ كەتكىنى ھەيز قېنى ئەمەس، خۇن قېنىدۇر. ئاياللارنىڭ كۆپىنچە ئەھۋالىدا، ھەيزنىڭ ۋاقتى ئالتە ياكى يەتتە كۈن بولىدۇ.(ھەنەپى مەزھەپنىڭ كۆزقارىشىدا، ھەيز: ئەڭ ئاز بولغاندا ئۈچ كۈن، كۆپ بولغاندا ئون كۈندۇر)
نىپاس ئاخىرلاشقاندا غۇسلى قىلىش.
ئۆلىمالار تۇغۇتتىن كېيىن نىپاس ئاخىرلاشقاندا ئاياللارنىڭ غۇسلى قىلىشىنى ۋاجىپ دەپ بىردەك قارارغا كەلدى.
نىپاسنىڭ ئېنىقلىمىسى
ئۇ تۇغۇش بىلەن ياكى ئۇنىڭدىن ئىككى ئۈچ كۈن بۇرۇن، ئاغىرىققا ئۇخشاش بىر ئالامەت بىلەن بىللە ۋە ياكى ئۇنىڭدىن كېيىن تا قىرىق كۈنگىچە بالا ياتقۇ پۇقىدىغان قاندۇر. ئۇنىڭ ئۇزۇن مۇددىتى قىرىق كۈن بۇلۇپ، ئەڭ تۆۋىنىگە چەكلىمە يوقتۇر. شۇنىڭ ئۈچۈن ئۇ ئايال قاچان پاكلىقنى كۆرسە، يۇيۇنۇپ ناماز ئۇقۇيدۇ.
ھەيز ۋە نىپاسقا كېلىپ چىقىدىغان ئىشلار
جىنسىي مۇناسىۋەتنى چەكلەش
ئەرنىڭ ھەيزدار ئايالى بىلەن جىنسىي مۇناسىۋەت قىلىشى چەكلىنىدۇ، ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: ئى پەيغەمبەر! «ئۇلار سەندىن ھەيز (مەزگىلدە جىنسى ئالاقە قىلىش) توغورلۇق سۇرايدۇ، ئېتقىنكى: ئۇ بىر ئەزىيەتتۇر، شۇڭا ھەيز مەزگىلدە ئاياللاردىن يىراق تۇرۇڭلار، پاك بولمىغىچە ئۇلارغا يېقىنچىلىق قىلماڭلار. ئۇلار تۇلۇق پاك بولغان چاغدا ئاللاھ بۇيرىغان جايدىن يېقىنچىلىق قىلىڭلار، شەكسىز ئاللاھ تائالا كۆپ تەۋبە قىلغۇچىلارنى ۋە بەك پاكىز تۇرغۇچىلارنى ياخشى كۆرىدۇ» [بەقەرە سۈرىسى:222] شۇنىڭغا ئوخشاش تۇغۇتتىن كېيىنكى نىپاسدار ئاياللار بىلەن جىنسىي مۇناسىۋەت قىلىشمۇ ئۆلىملارنىڭ بىرلىككە كىلىشى بىلەن مەنئى قىلىنىدۇ.
تالاق قىلىشنىڭ ھاراملىغى
ئۇنىڭ دەلىلى ئاللاھنىڭ سۈزى: «ئى پەيغەمبەر! (ئۈممىتىڭگە ئېتقىنكى) سىلەر ئاياللارنى تالاق قىلساڭلار، ئۇلارنىڭ ئىددىتىگە مۇناسىب پەيتتە، تالاق قىلىڭلار» [تالاق سۈرىسى:1] ئاللاھنىڭ، ئىددىتىگە مۇناسىب پەيتتە تالاق قىلىڭلار، دېگەن سۈزىنىڭ مەنىسى: يەنى ئۇ ئايالنى ھەيزلىك ياكى نىپاسلىق ياكى پاكلىق ھالىتىدە جىنس مۇناسىۋەت ئۆتكۈزپ قۇيۇپ ئېغىر ياقلىغى مەلۈم بولمىغان ھالەتتە تالاق قىلمىسۇن دېمەكتۇر.
ناماز ئۇقۇش ۋە روزا تۇتۇشنىڭ مەنئى قىلىنىشى.
بۇنىڭ دەلىلى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ «ئايال كىشى ئەگەر ھەيز كۆرسە، ناماز ئوقۇمايدۇ ۋە روزىمۇ تۇتمايدۇ ئەمەسمۇ؟ ئۇنىڭ دىنىنىڭ كەمچىلىكى ئاشۇ دۇر» (بۇخارى:1951) دېگەن سۈزىدۇر.
كەبىنە تاۋاپ قىلىشنىڭ چەكلىنىشى
پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئايشە رەزىيەللاھۇئەنھاغا ھەج مەزگىلىدە ھەيزكۆرگەندە دېگەن سۈزىدۇر، «ئۇ ئاللاھنىڭ ئادەم قىزلىرىغا پۈتكەن بىر ئىشى، شۇڭا پاكىزە بولغۇچە كەبىنە تاۋاپ قىلماي، ئۇنىڭدىن باشقا ھاجىلار قىلىدىغان پائىلىيەتنىڭ ھممىنى قىلىڭ» [بۇخارى:305، مۇسلىم:1211].
قۇرئاننى تۇتۇشتىن چەكلەش
ئۇنى تاھارەتسىز توتماسلىق ئاللاھ تائالانىڭ «ئۇنى (يەنى قۇرئاننى) پاك كىشىلەردىن باشقىلار تۇتمىسۇن» [ۋاقئە سۈرىسى:79] دېگەن سۈزىگە ئىتائەت قىلغانلىقتۇر. ھەيز دار ئايال، كۈچلۈك قاراش بويىچە قۇرئاننى تۇتماي ئوقۇسا بۇلىدۇ، جۇنۇپ كىشىنىڭ ئەكسىچە، ئۇ يۇيۇنمىغۇچە ئوقۇمايدۇ. ئەگەر ھەيز دار ئايال ياكى نىپاستىكى ئايال بىر ئايەتنى تەكرا قىلىماقچى بولسا ياكى باشقىلارغا ئۆگەتمەكچى بولسا، ۋە شۇنىڭغا ئوخشاش ئىشلارغا ئېھتىياجلىق بولسا، پەلەيگە ئوخشاش بىر تۇسالغۇ نەرسى بىلەن تۇتسا بۇلىدۇ.
مەسچىتتە تۇرۇشنىڭ چەكلىنىشى
پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: «ھەيز دار ئايالنىڭ ۋە جۇنۇپ كىشىنىڭ مەسچىتكە كىرىشىنى ھالال سانامايمەن» (ئەبۇداۋۇد:232). ئەمما مەسچىتنىڭ ئىچىدىن ئۆتۆپ كىتىش ياكى ئىھتىياج ئۈچۈن كىرىش جايىز دۇر. ئايىشە رەزىيەللاھۇئەنھانىڭ مۇنداق دېگەنلىكى رىۋايەت قىلىنىدۇكى: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ماڭا «مەسچىتتىن جاينىماز سۇنۇپ بېرىڭ دېدى: مەن ھەيز كۈرۈپ قاپتىمەن دېسەم، ھەيزىڭىز قۇلىڭىدا ئەمەس دېدى» (مۇسلىم:298)
ھەيز كىلىشىنى تەقەززا قىلىدىغان ئىشلار
بالاغەتكە يېتىش
بالاغەتكە يېتىش بىلەن مەسئۇلىيەتچىلىك يۈز بېرىدۇ، ھەيز بولسا قىز بالانىڭ بالاغەتكە يېتىشتىكى ئەڭ كۈچلۈك ئالامەتلىرىنىڭ بىرىدۇر.
ئاجراشقان ئايالنىڭ ئىددىتىنى ھېساپلاش
ئىددەت تالاق قىلىنغان ئايالنىڭ ھەققىدە، ھەيز كۆرىدىغان بولسا، ئۈچ ھەيز بىلەن تۈگەيدۇ. ئاللاھ تالا مۇنداق دېدى: «تالاق ىلىنغان ئاياللار ئۈچ ھەيز ئۆتكۈچە ئىددەت تۇتىدۇ» [بەقەرە سۈرىسى:228]
ئاياللارنىڭ ھەيزدىن پاكلىقىنى كۆرسىتىدىغان نەرسە
قۇياق ئاقسۇ
ئۇ ئاق يېپقا ئوخشايدۇ، ئايال كىشىنڭ ئەۋرىتىدىن ھەيزنىڭ ئاخىرقى كۈنلىرىدە چىقىدۇ، ۋە ئۇ ئايالنىڭ پاكلىقىغا بەلگە بۇلىدۇ.
ھەيز توختاپ قۇرۇش
ئۇ بولسا ئاياللار بىر تال رەختنى ئەۋرىتىگە قىستۇرغاندا، قان ياكى قوڭۇر ياكى سېرىق رەڭ بىلەن بۇلغانماي چىقىشتۇر.
غۇسلى ئىككى خىل مەجبۇرىيەتنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ: نىيەت، چاچ ۋە باشقا تېرىنى سۇ بىلەن ئومۇملاشتۇرۇش. سۇ چوقۇم چاچنىڭ كېلىش مەنبەسىگە يەتكۈزۈلۈشى كېرەك ، شۇنداق بولغاندا ئۇ چاچ يېنىك ياكى قېلىن بولسۇن ئاستىدىكى تېرىگە يېتىدۇ.
ئاياللارنىڭ ھەيز ۋە نىجاسەتتىن يۇيۇلۇشىنىڭ تەسۋىرى
ئائىشەنىڭ ھاۋالىسى بىلەن، خۇدا ئۇنىڭدىن رازى بولسۇن، ئاسما پەيغەمبەردىن: ھەيز يۇيۇش توغرىسىدا ئاللاھنىڭ دۇئالىرى ۋە ئامانلىقلىرى بولسۇن. ئۇ: «ئاراڭلاردىن بىرى ئۇنىڭ سۈيى ۋە نېلۇپەر يوپۇرمىقىنى ئېلىپ ، ئۆزىنى ياخشى پاكلىشى ، ئاندىن بېشىغا سۇ قۇيۇپ، ئۇنى يىلتىزىنىڭ يىلتىزىغا يەتكۈچە كۈچەپ، ئاندىن ئۈستىگە سۇ قۇيۇپ، ئاندىن قۇرۇق رەخت ئېلىڭ ۋە ئۇنىڭ بىلەن ئۆزىنى پاكلاڭ. »ئەسما مۇنداق دېدى: بۇنىڭ بىلەن ئۆزىڭىزنى قانداق پاكلايسىز؟ ئۇ: «خۇداغا شان-شەرەپلەر بولسۇن! ئۇنىڭ بىلەن ئۆزىڭىزنى پاكلاڭ. »ئائىشە: ئۇ خۇددى قاننىڭ ئىزىغا ئەگىشىپ ئۇنى يوشۇرۇپ قويغاندەك. سەن ئۇنىڭدىن نىجاسەتتىن غۇسلى توغرىسىدا سورىدىڭمۇ؟ ئۇ: «ئۇ سۇ ئالىدۇ ۋە ئۆزىنى پاكلايدۇ، ياكى پاكلىنىشنى تاماملايدۇ، ئاندىن ئۇ بېشىغا سۇ قۇيۇپ چاچنىڭ يىلتىزىغا يەتكۈچە سۈرتىدۇ، ئاندىن ئۇنىڭغا سۇ قۇيدى» دېدى. 332).
سۇنىڭ بەدەننىڭ ھەر قانداق يېرىگە يېتىشىنى توسىدىغان ھەر قانداق توساق تاھارەتنى بۇزىدۇ ۋە ئۇنى ئىناۋەتسىز قىلىدۇ، مەسىلەن، ئايالنىڭ سۇنىڭ مىخقا يېتىشىنى توسىدىغان بوياق سۈرتۈشى ياكى ئاستىدا ئىزولياتورلۇق ماتېرىياللارنىڭ بولۇشى قاتارلىقلار.
سېرىقلىق ۋە قالايمىقانچىلىق
بەزى ئاجرالمىلار ھەيزنىڭ ئالدى-كەينىدە ئاياللارنىڭ بالىياتقۇسىدىن چىقىدۇ. ئۇممۇ ئاتتىيانىڭ ھەدىسى ئۈچۈن، ئاللاھ ئۇنىڭدىن رازى بولسۇن: «بىز ھەيزدىن كېيىن قوڭۇر ياكى سېرىق رەڭنى قويۇپ بېرىشنى ھېچ نەرسە دەپ قارىمايمىز» (بۇخارى 326، ئەبۇ داۋۇد 307 ، بۇ سۆز ئۇنىڭغا مەنسۇپ).
