ئىجارەنىڭ ئىسلام شەرىئىتىدىكى ھۆكمى

بىرەر نەرسىنى ئىجارىگە بېرىش ۋە ئىجارىگە ئېلىش جائىز ۋە دۇرۇستۇر، ئۇنىڭغا قۇرئان ھەدىستىن ۋە ئالىملارنىڭ بىرلىكىدىن دەلىل كەلتۈرۈلگەن، ئەگەر ئۇ تاماملانسا ھەر ئىككى تەرەپكە ئىجرا قىلىش زۆرۈردۇر. ئۇ بىلىنىدىغان ھەر بىر سۆز بىلەن توختام چىگىلىدۇ، مەسىلەن: سىزگە ئىجارىگە بەردىم، ياكى كىراغا بەردىم، ۋە شۇنىڭغا ئوخشىغان ئۆرپى ئادەتتە ئىشلىتىدىغان سۆزلەر.

ئىجارىنىڭ دۇرۇسلىقىنىڭ دەلىللىرى

ئاللاھ تائالا مۇنداق دېدى: «ئىككى قىزنىڭ بىرسى ئى ئاتا! بۇ ئادەم سىلە ئىشلەتكەنلەردىن تېخىمۇ ئىشەنچىلىك كۈچلۈك، ئىشچىلىققا ئالسىلا دېدى» [قەسەس سۈرىسى:26]

ئائىشە رەزىيەللاھۇئەنھانىڭ مۇنداق دېگەنلىكى رىۋايەت قىلىنىدۇكى: «پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ۋە ئەبۇ بەكرى رەزىيەللاھۇئەنھۇ ديېل قەبىلىسىدىن ماھىر يېتەكچى بىر ئادەمنى يول باشلاشقا ياللىدى، ئۇ ئادەم قۇرەيش كاپىر لىرىنىڭ دىنىدا ئىدى، ئۇنىڭغا مىنىدىغان تۇگىلىرىنى تاپشۇرۇپ ئۈچ كۈندىن كېيىن سۆر ئۆنكۈرىدە كۈرۈشۈشكە ۋەدەلەشكەن، ئۇ ئادەم ئۈچىنچى كۈنى سەھەردە ئىككى تۈگىنى ئېلىپ كەلگەن» (بۇخارى رىۋايتى:2264)

ئىجارەنىڭ يولغا قۇيۇلۇش ھېكمىتى

ئىجارە كىشىلەرگە تۇرمۇشىدا نۇرغۇن پايدا ئېلىپ كېلىدۇ. ئۇلار ئىشلەيدىغان ھۈنەرۋەنلەرگە، تۇرىدىغان ئۆيلەرگە، ۋە سودا سېتىق قىلىدىغان دۇكانلارغا، مىنىش ۋە پايدىلىنىش ئۈچۈن ھايۋانلار ۋە ماشىنالارغا ۋە شۇنىڭغا ئوخشاش نەرسىلەرگە موھتاج بۇلىدۇ، نۇرغۇن كىشىلەر بۇ نەرسىلەرنى سېتىۋالالمايدۇ، شۇڭا ئىجارە ئېلىش ۋە قۇيۇشنى قانۇنلاشتۇرۇش كەڭچىلىك قىلىش ۋە ئاسانلىق يارتىشدۇر. ھەمدە كىشىلەرنىڭ ئېھتىياجىنى قاندۇرۇشقا ئازراق پۇل بىلەن ئىككى تەرەپنىڭ پايدلىنىشى بىلەن ياردەم بېرىشدۇ. بۇ ياخشىلىقنى ئاتاقىلغان ئاللاھقا بارلىق ھەمدۇسانالار بولسۇن.

ئىجارە تۈرلىرى

ئىشچىنىڭ تۈرى

خاس ئىشچى

ئۇ بىر ئادەم مەلۇم ۋاقىت ئىچىدە قېشىدا ئىشلەشكە ئالغان كىشىدۇر، شۇڭا ئۇنىڭ خوجايىنىدىن باشقا يەردە ئىشلىشى دۇرۇس ئەمەستۇر. ئەگەر ئۇ باشقا بىرسىنىڭ قېشىدا ئىشلىسە، ئىش ھەققى شۇ مىقدارىدا كەملەيدۇ، ئۇ پۈتۈنلەي باغلىنىپ خىزمەت ئۆتۈگەندە تۇلۇق مائاشقا ھەقلىق بۇلىدۇ، ئەگەر ئىشلەتكۈچى مۇددەت توشۇشتىن بۇرۇن توختامىنى بىكار قىلسا، ھەققىنى تولۇق ئالىدۇ. كېسەل ياكى ئاجىزلىق باھانىسىسىز تۇلۇق ئىشلىيەلمىسە پەقەت ئىشلىگەن مەزگىلدىكى ئىش ھەققىنى ئالىدۇ.

ئىجارە توختامىنىڭ مەزمۇنى

توختاملاشقۇچى ئىككى تەرەپ

ئىككى كىشىدىن (ئىجارە بەرگۈچى ۋە ئىجارە ئالغۇچى) تەكلىپ بىرىش ۋە قوبۇل قىلىش ھوقۇقىغا ئىگە بولغان توختامنىڭ ئىككى تەرېپى مەقسەت قىلىنىدۇ.

پايدا

ئۇ ئىجارە توختامىدا مەقسەت قىلىنغان نەرسە دۇر، مەيلى ئىنساننىڭ بولسۇن، مەيلى ھايۋاننىڭ بولسۇن، ياكى مۇئەييەن بىر نەرسىنىڭ پايدىسى بولسۇن، توختام شۇنىڭغا بولىدۇ.

ئىجارەنىڭ دۇرۇسلۇق شەرتلىرى

ھەق ئېلىش ۋاقتى

ھەق ئىجارە توختامى بىلەنلا ۋاجىب بولىدۇ، ئىجارە مۇددىتى توشقاندىن كېيىن تاپشۇرۇپ بېرىش كىرەك.

ئەگەر ئۇلار بالدۇر ئېلىشقا، ياكى كېچىكتۈرۈشكە، ياكى مۇددەتكە بۆلۈپ بىرىشكە قوشۇلسا، دۇرۇس بولىدۇ. ئىشچى خىزمىتىنى تۇلۇق تاماملىسا، ئىش ھەققىگە لايىق.

ئەگەر مەلۇم بىر نەرسە ئىجارىگە بېرىلسە، ئىجارە ھەققى پايدىلىنىپ بولغاندىن كېيىن تۆلىنىدۇ. ئەبۇھۇرىرە رەزىيەللاھۇدىن رىۋايەت قىلىنىدۇكى: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: «ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: ئۈچ تۈرلۈك كىشىلەر بىلەن قىيامەت كۈنى ئۆزەم داۋالىشىمەن، بىرىنچىسى: مىنىڭ نامىم بىلەن ۋەدە بىرىپ ئاندىن ۋاپاسىزلىق قىلغان، ئىككىنچىسى: بىر ھۆر ئادەمنى سېتىپ ئۇنىڭ پۇلىنى يەۋالغان، ئۇچىنچىسى: بىر ئىشچىنى ئىشلىتىپ ھەققىنى بەرمىگەن ئادەم» (بۇخارى رىۋايتى:2227)

ئىجارە توختامىنىڭ تۈگەش ئەھۋاللىرى

ئىجارە بىر تەرەپنىڭ ئۆلۈمى بىلەن، ياكى ئىجارىگە بېرىلگەن نەرسىنىڭ سېتىلىشى بىلەن بىكار قىلىنمايدۇ، بىر خاس ئىشقا تەكلىپ قىلىنغان ئىشچى ئۆلۈپ كەتسە، ئىجارە بىكار قىلىنىدۇ. ئىجارە مۇددىتى توشسا، ئىجارە ئالغۇچى ئۇنىڭدىن قولىنى كۆتۈرۈپ، يۆتكىلىنىدىغان نەرسە بولسا ئىجارىگە بەرگۇچىنىڭ قولىغا تاپشۇرىدۇ.

ئىجارىگە بېرىش بىلەن سېتىشنىڭ پەرقى

دەرسنى مۇۋەپپەقىيەتلىك تاماملىدىڭىز