نۆۋەتتىكى بۆلەك :زاكات
دەرس زاكات: ئۇنىڭ ھەقىقىتى ۋە مەقسەتلىرى.
زاكات ئىسلام دىنىنىڭ ئۈچىنچى ئاساسى بولۇپ، ئاللاھ تائالا بايلارغا كەمبەغەل موھتاج ۋە باشقا لايىق كىشىلەرگە پۇلنىڭ مەلۇم قىسمىنى ئۇلارنىڭ قېنچىلىقىنى يېنىكلىتىش ئۈچۈن بىرىشكە بۇيرۇلغان پەرزدۇر.
1-پۇلنى سۆيۈش ئىنساننىڭ تەبى خاراكتىرى بۇلۇپ، ئىنساننى ئۇنىڭغا ھېرىسمەن بولۇشقا ۋە ئۇنى چىڭ ساقلاشقا ئۈندەيدۇ. شۇڭا شەرىئەت زاكات بىرىش ئارقىلىق روھنى بېخىللىق ۋە پىخسىقلىقنىڭ ناچارلىقىدىن پاكلاش. ۋە دۇنيانىڭ مال مۈلۈكىگە بىرىلىپ كىتىشتىن ساقلاش ئۈچۈن پەرىز قىلدى. ئاللاھ تائالا مۇنداق دىدى: ئى پەيغەمبەر! «سەن ئۇلارنىڭ ماللىرىنىڭ بىر قىسمىنى سەدىقە ھىسابىدا ئالغىن، ئۇنىڭ بىلەن ئۇلار گۇناھلىرىدىن پاكلىنىپ مال مۈلۈكلىرى كۆپىدۇ» [سۈرە تەۋبە:103]
2-زاكات بىرىش بىلەن ئۇيۇشۇش ۋە يېقىنلىشىش پرىنسىپى ئەمەلگە ئاشۇدۇ، چۈنكى ئىنسان ئۆزىگە ياخشىلىق قىلغۇچىلارنى ياخشى كۈرشى تەبېئېدۇر. شۇنىڭ بىلەن مۇسۇلمانلار جەمئىيىتى ئەزالىرى بىر-بىرىنى كۈچەيتىدىغان مۇستەھكەم قۇرۇلمىغا ئوخشاش مۇھەببەت، ئۇيۇشۇش كۈچىدە ياشايدۇ، ئوغرىلىق بۇلاڭچىلىق ۋە خىيانەت قىلىش نىسبىتى تۆۋەنلەيدۇ.
3-زاكات ئادا قىلىش بىلەن دۇنيانىڭ ئىگىسى بولغان ئاللاھقا قۇلچىلىق قىلىش ۋە مۇتلەق بويسۇنۇش ۋە تولۇق تەسلىم بولۇش ئەمەلگە ئاشىدۇ. باي كىشى پۇلىنىڭ زاكاتلىرىنى بەرگەندە، ئاللاھنىڭ شەرىئىتىگە ئەمەل قېلىپ ئۇنىڭ بۇيرۇقىنى ئىجرا قىلغان بۇلىدۇ. زاكات ئايرىش بىلەن نېئمەت بەرگۈچى ئاللاھقا شۈكرە ئېتقان بۇلىدۇ، ئاللاھ بۇنىڭ مۇكاپىتىنى بىرىدۇ، ئاللاھ مۇنداق دەيدۇ: «نېمىتىمگە شۈكۈر قىلساڭلار، ئۇنى تېخىمۇ زىيادە قىلىپ بىرىمەن» [سۈرە ئىبراھىم:7]
4-زاكات بىرىش ئارقىلىق ئىجتىمائىي كاپالەت ئۇقۇمى ۋە جەمئىيەتتىكى جامائەت ئوتتۇرىسىدا نىسپىي تەڭپۇڭلۇق ئۇقۇمى ئەمەلگە ئاشىدۇ. ئۇنى لايىق كىشىلەرگە بېرىش ئارقىلىق، مال بايلىقلىرى جەمئىيەتنىڭ ئىقتىسادنى مونوپول قىلىدىغان چەكلىك گوروھنىڭ قولىدا تولىنىپ قالمايدۇ. ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: «مال مۇلۇك ئاراڭلاردىكى بايلارنىڭ ئوتتۇرىدا ئايلىنىپ يۈرمەسلىكى ئۈچۈن» [سۈرە ھەشر:7]
ئىسلام زاكات سەرپ قىلىندىغان ئورۇنلارنى بەلگىلىدى. بىر مۇسۇلماننىڭ ئۇنى بىر ياكى بىر نەچچە تۈرگە بىرشى، ياكى ئۇنى مۇسۇلمانلار ئارىسىدىن لايىق كىشىلەرگە تارقىتىدىغان خەير-ساخاۋەت ئورگانلىرى ۋە تەشكىلاتلىرىغا بېرىشى دۇرۇسدۇر، ئەمما ئۈزى تۇرىۋاتقان يەردىكى مۇھتاجلارغا تارقىتىشى ئەۋزەلدۇر.
