የአሁኑ ክፍል ::ሞዴል
ትምህርት የሱና ሶላት
አንድ ሙስሊም በቀንና በሌሊት አምስት ሶላቶችን ብቻ መስገድ ግዴታ ይሆንበታል።እንዲህ ከመሆኑ ጋር፣ ኢስላማዊው ድንጋጌ ለአንድ ሙስሊም ከነኚህ አምስት ሠላቶች በተጨማሪ የውዴታ ሠላትን እንዲሰግድ ደንግጎለታል፡፡ እነኚህ ሠላቶች የአላህን ውዴታ የማግኚያ ሰበቦች ናቸው፡፡ ከግዴታ ሠላቶችም የጎደለውን የሚያሟሉ ናቸው፡፡በአቡ ሁረይራህ (ረዲየላሁ ዐንሁ) እንዳስተላለፈው ነቢዩ (ሶለላሁ ዐለይሂ ወሰለም) እንዲህ ብለዋል፡- ‹‹በትንሣኤ ቀን ሰዎች የሚጠየቁበት የመጀመሪያው ነገር ሶላት ነው። ጌታችን ክብርና ምስጋና ይገባው (እርሱም ዐዋቂ ነው) ለመላእክቱ እንዲህ ይላል።የባሪያዬን ሶላት ተመልከቱ፣ ሙሉ ነው ወይስ ያልተሟላ? ሙሉ ከሆነ ሙሉ ሆኖ ይጻፍለታል፤ ከእርሱም አንድ ነገር ቢጎድል፥ እነሆ፥ (ባሪያዬ የውዴታ ሶላት አለውን? የሱና ሶላት ካለው፡- ለባሪያዬ ላይ ግዴታውን ከውዴታው ሙሉለት ሥራዎቹ በዚ ላይ ይወሰዳሉ አለ።” (ሱነን አቢ ዳውድ 864)።
የተዘወተሩ ሱናዎች ( አር ረዋቲብ)፤ ይሄንን ስያሜ ያገኙት ከግዴታ ሠላቶች ጋር ተቆራኝተው ስለሚመጡ፣ እንዲሁም አንድ ሙስሊም የማይዘነጋቸው በመሆኑ ነው፡፡
ነቢዩ (ሰ.ዐ.ወ) እንዲህ ብለዋል፡- ‹‹ማንም ሙስሊም ግዴታ ሳይሆን በውዴታ የሆኑ አስራ ሁለት ረከዓዎችን አይሰግድም አላህ በጀነት ቤትን ቢገነባለት እንጂ›› (ሙስሊም 728)
የተዘወተሩ ሱናዎች(አርረዋቲብ)
የዊትር ሠላት፡ በዚህ ስያሜ የተጠራችው የረከዓዎቿ ቁጥር ኢ-ተጋማሽ ስለሆነ ነው፡፡ ከውዴታ ሠላቶች ሁሉ በላጯ ነች፡፡ ነቢዩ (ሰ.ዐ.ወ)፡- ‹‹እናንተ የቁርኣን ባለቤቶች ሆይ ዊትርን ስገዱ›› ብለዋል፡፡ (አቲርሚዚ 453/ ኢብኑ ማጃህ 1170)
የዊትር ሠላት ተመራጩ ጊዜ በሌሊቱ ማብቂያ አካባቢ ነው፡፡ አንድ ሙስሊም ከዒሻእ ሠላት በኋላ ጎሕ እስኪቀድ ድረስ በየትኛውም የሌሊት ክፍል ሊሰግዳት ይችላል፡፡
የዊትር ሠላት የረከዓዎች ብዛት
የዊትር ሠላት የረከዓዎች ቁጥር ገደብ የለውም፡፡ ትንሹ ቁጥር አንድ ረከዓ ነው፡፡ ተመራጩ ቁጥር ሦስት ረከዓ ነው፡፡ በዚህ ላይ የፈለገውን መጨመር ይችላል፡፡ የአላህ መልዕክተኛ (ሰ.ዐ.ወ) አስራ አንድ ረከዓ አድርገው ይሰግዷት ነበር፡፡
የውዴታ ሠላቶች መሰረታዊ ፈለግ ባለ ሁለት ረከዓ ሠላት መሆኗ ነው፡፡ ሁለት ረከዓዎችን ይሰግድና ያሰላምታል፤ እንዲህ እያለ ይቀጥላል፡፡ የዊትር ሠላትም እንደዚሁ ነች፡፡ ግን ሠላቱን ማገባደድ ሲፈልግ አንድ ረከዓ ይሰግድና በርሷ ያጠናቅቃል፡፡ በዊትር ሠላት ውስጥ፣ ከሩኩዕ ቀና ካለ በኋላ፣ ሱጁድ ከማድረጉ በፊት በሐዲስ የተወረዱትን ውዳሴዎች ማነብነብ ይወደድለታል፡፡ ከዚህም በኋላ፣ ሁለት መዳፎቹን ወደ ላይ በመዘርጋት አላህን ይለምናል፡፡ ይህ ዱዓ፣ ዱዓኡል ቁኑት በመባል ይታወቃል፡፡
ምድር ስትደርቅ እና በዝናብ እጦት ምክንያት ሰዎች ስጎዱ እንደሰገር የተደነገገ ሶላት ነው፤ ከተቻለም በአደባባይ እና በክፍት ቦታ መስገድ የተደነገገ ሲሆን በመስጂድ መስገድም የተፈቀደ ነው።
ሰጋጆችም በትሕትና አላህን በመለመን ወደ እርሷ እንዲወጡ ተደነገገ። የአላህንም እዝነት የሚያስገኙ ስራዎችን እየሰሩ። እንደ ይቅርታ ለመጠየቅ እና ለቅሬታ ምላሽ መስጠት በጎ አድራጎት ለሰዎች ቸርነት ወዘተ።
የዝናብ ልመና ሶላት
የዝናብ ልመና ሰላት ልክ እንደ ኢድ ሰላት ሲሆን ኢማሙ ጮክ ብሎ የሚያነብባቸው ሁለት ረከዓዎች ናቸው፤ በእያንዳንዱ ረከዓ መጀመሪያ ላይ ተክቢራ ይጨመራል። በመጀመርያው ረከዓ ላይ ፋቲሃን ከማንበብ በፊት ከኢህራም ተክቢራ ውጪ ስድስት ተክቢራዎችን ይላል። በሁለተኛው ሰጁድ ላይ ለመቆም ከምለው ተክቢራ ሌላ አምስት ተክቢራዎችን ይላል። ከዚያም እስትግፋርና ዱ ኣእ የበዘበት ሁለት ኹጥባ ያደርጋል።
ለአንድ ሙስሊም የሚፈቀደው ነገር ለመስራት አስቦ ለሱ ይጠቅማል ወይም አይጠቅመውም የሚለውን ለማምረጥ የተደነገገ ሶላት ነው።
የምርጫ ሶላት አሰጋገድ
አንድ ሙስሊም የሚፈቀደው ነገር አሳስቦት ከሆነ እና ይጠቅመው ወይም አይጠቅመውም የማያውቅ ከሆነ ሁለት ሶላት በመስገድ ከነሱ በኋላ የተጠቀሰውን ዱዓ ያደርጋል። የአላህ መልእክተኛ صلى الله عليه وسلم ለባልደረቦቻቸው ያስተማሩት ዱኣእ እሱም ይህ ነው ፡- አቤቱ በእውቀትህ ምሪትህን እሻለሁ፣ በኃይልህን ችሎታ እንድጸጠኝ እሻለሁ፣ ከታላቅ ችሮታህም እለምንሃለሁ፣ አንተ ቻይ ነህና እኔ ደካማ ነኝ፣ አንተ ታውቃለህ እኔ አላውቅም፣ አንተ የሩቅ ምስጥር አዋቂ ነህ፤ አላህ ሆይ ይህ ጉዳይ በሃይማኖቴ፣ በኑሮዬና በጉዳዬ ፍጻሜ ላይ እንደሚጠቅመኝ ካወቅህ - ወይም፡- በቅርብ እና ወደፊት ጉዳዮቼ - አመቻችልኝ። ይህ ነገር ለኔ በሃይማኖቴ፣ በኑሮዬ፣ በጉዳዬ ፍጻሜ መጥፎ መሆኑን ካወቅክ - ወይም፡- በቅርብ እና ወደፊት ጉዳዮቼ - ከእኔ አርቀው ከርሱም አርቀኝ፤ መልካምን ነገር ባለበት ቦታ ወፍቀኝ፣ ከዚያም በሱ አስደስተኝ፣ ጉዳዩን ስም ይጥቀስ” (ቡኻሪ 6382)።
ታላቁ ምንዳ ከተጠቀሰባቸው የተመከሩ ሶላቶች አንዱ ሲሆን ዝቅተኛው ሁለት ረከዓ ነው።ጊዜው ፀሐይ ከወጣችና ትንሽ ከፍ ካላች ጀምሮ እስከ እኩለ ቀን ነው ።
አግርዶሽ የፀሐይ ወይም የጨረቃ ብርሃን ሙሉ በሙሉ ወይም በከፊል የሚጠፋበት ያልተለመደ የጠፈር ሁኔታ ነው። ኃይሉንና መንግስቱን ከሚያሳዩ ምልክቶች አንዱ ሲሆን ሰውን ያስጠነቅቃል ከቸልተኝነትም ያነቃዋል የአላህን ቅጣት እንዲፈራ እና ምንዳውን እንዲጠብቅ።
እሳቸውም (ሶለላሁ ዐለይሂ ወሰለም) እንዲህ ብለዋል፡- ‹‹ፀሐይና ጨረቃ ከሰዎች አንድም ሰው በመሞት አይገለብጡም ነገር ግን ከአላህ ታምራቶች ሁለቱ ናቸው። ባየሃቸውም ተነሣ። ጸልዩም።” (ቡኻሪ 1041)
የግርዶሽ ጸሎት ባህሪ
የግርዶሽ ሶላት ሁለት ረከዓዎች ናቸው ነገር ግን በውስጡ መስገድን ለመድገም ተወስኗል ምክንያቱም ሰጋጁ በመጀመሪያው ረከዓ ላይ ከመስገድ ከተነሳ በኋላ። አል-ፋቲሓን እና ከቁርኣን የሚገኘውን ደግሞ ያነብባል ከዚያም ይሰግዳል እና ከተሰገደ በኋላ ሁለት ሱጁዶችን ይሰግዳል። ይህ የተጠናቀቀ ረከዓ ሲሆን ከስግደት ከተነሳ በኋላ እንደ መጀመሪያው ረከዓ በሁለተኛው ረከዓ ይሠራ
