በአላህ ስሞችና ባህሪያት ማመን፡-

ይህ ማለት፥ አላህ በመፅሐፉ ውስጥ ወይም መልእክተኛው በስሱናቸው ያፀደቁትንና አላህ እራሱን የሰየመበትን ስም እንዲሁም ማንነቱን የገለፀበትን ባህሪ ለአላህ በሚገባው መልኩ ማመን ማለት ነው፡፡ከጉድለት የጠራ የሆነው አላህ ምርጥ የሆኑ ስሞችና ሙሉዕ የሆኑ ባህሪያት አሉት፡፡ በስሙም ሆነ በባህሪያቱ ፍፁም አምሳያ የሌለው ጌታ ነው፡፡

አላህ በመፅሐፉ ውስጥ ወይም መልእክተኛው በስሱናቸው ያፀደቁትንና አላህ እራሱን የሰየመበትን ስም እንዲሁም ማንነቱን የገለፀበትን ባህሪ ለአላህ በሚገባው መልኩ ማመን ማለት ነው፡፡

ከጉድለት የጠራ የሆነው አላህ ምርጥ የሆኑ ስሞችና ሙሉዕ የሆኑ ባህሪያት አሉት፡፡ በስሙም ሆነ በባህሪያቱ ፍፁም አምሳያ የሌለው ጌታ ነው፡፡ እንዲህ ይለናል “የሚመስለው ምንም ነገር የለም እርሱም ሰሚው ተመልካቹ ነው፡፡” (አል-ሹራ፥11) አላህ በሁሉም ስሞቹና ባህሪያቱ ከየትኛውም ፍጡር ጋር ፍፁም የማይመሳሰልና የጠራ ነው፡፡

ከአላህ ስሞች ውስጥ የተወሰኑት እናቀርባለን ፡-

“እጅግ በጣም ርኀሩኀ በጣም አዛኝ”

እነዚህ ሁለቱ ስሞች አላህ የመጽሃፉን ፋቲሃን የጀመረበት እና አላህ ክብር ለሱ ይሁን ለባሮቹ እራሱን ያሳወቀበት የመጀመሪያ ስሞች ናቸው። ከሱረቱል ተውባህ በስተቀር በነሱም የቅዱስ ቁርኣን ሱራዎች በሙሉ ይጀምራሉ፡- (በአላህ ስም እጅግ በጣም ሩኅሩህ በጣም አዛኝ በሆነው)።

ጌታችንም በነፍሱ ላይ እዝነትን ጻፋ። እዝነቱም ለሁሉ ነገር ሰፈች። ስለዚህ የፍጡራን እዝነት አንዱ ለአንዱ፣ የእናት ምህረት ለልጇ እና ለፍጥረታት ምግብ ማመቻቸት በፍጡራኑ ላይ የሆነ የአላህ እዝነት ነው።ኃያሉ አላህ እንዳለው፡- (የአላህን እዝነት ፣ ምድርን ከሞተች በኋላ እንዴት እንደሚያነቃቃ ተመልከት) (አል-ሩም፡ 50)።

በዑመር ኢብኑል ኸጣብ (ረዲየላሁ ዐንሁ) እንዳስተላለፉት፡- “አንድ ምርኮኛ ወደ ነቢዩ ሰለሏሁ ዐለይሂ ወሰለም መጣ። የተማረከች ሴት ለማጠጣት ጡቶቿን ብታጠባ፣ ወንድ ልጅ ተማርኮ ብታገኝ፣ ወስዳ ወሰደችው። እሷም ከማህፀኗ ጋር አያይዘው አጠባችው። ነቢዩ ሰለላሁ ዐለይሂ ወሰለም እንዲህ አሉን፡- ይህች ሴት ልጇን በእሳት ውስጥ ስትጥል ታያለህን? እኛ፡-አይደለም እርሷም ልትጥልበት አልቻለችም።እርሱም፦አላህ ለባሮቹ ከዚህ የበለጠ መሐሪ ነው።(ቡኻሪ 5999፣ ሙስሊም 2754)

የአላህ ምሕረት ደግሞ ከሁለት ዓይነት ነው።

እሳቸውም አላህ ይባርከው። እሳቸውም እንዲህ አሉ፡- “በሥራው ማንም ጀነት አይገባም።” አሉ፡- አንተስ የአላህ መልእክተኛ ሆይ?! እሱም “እኔም አይደለሁም። አላህ እዝነቱን ካልሰጠኝ በስተቀር።” (ቡኻሪ 6467፣ ሙስሊም 2818)

ባሪያውም ታዛዥነቱ በበዛ ቁጥር ለጌታው ያለው ቅርበትና ምስጢሩ ይጨምራል ኃያሉ አላህ እንዲህ ብሏል፡- (በእርግጥ የአላህ እዝነት ለበጎ ሰሪዎች ቅርብ ነው) (አል-አዕራፍ፡ 56) በማለት ለዚህ እዝነት የሚገባውን ድርሻ ጨመረ።

ሁሉን ሰሚው ሁሉን የሚያይ

አላህ ክብር ምስጋና ይግባውና የንግግሩ ሚስጥርና ህዝባዊነቱ ቢኖረውም ድምጾቹን ሁሉ በተለያዩ ቋንቋዎችና ፍላጎቶች ይሰማል። አንዳንድ አላዋቂዎችም ሁሉን ቻይ የሆነው አምላክ ምሥጢራቸውንና ድብቅ ንግግራቸውን እንደማይሰማ ባሰቡ ጊዜ፣ የተባረከና የተከበረው የአላህ ቃል ሊገሥጻቸውና ሊገሥጻቸው ወረደ። (ወይስ እኛ ምስጢራቸውንና ምስጢራቸውን የማንሰማ መስሏቸው ከነሱ ጋር ያሉ መልክተኞቻችንም ይጽፋሉ) (አል-ዙኽሩፍ 80)።

አላህም ክብር ይገባው ሁሉንም ነገር ያያል ትንሽም ትንሽም ቢሆን ከርሱ የተሰወረ ነገር የለም።ኢብራሂም ሰለላሁ ዐለይሂ ወሰለም አባቱን የማይሰማና የማያይ ጣኦት ያመልኩ ብሎ ካደ (አባቴ ሆይ የማይሰማህን የማያይ ለአንተም የማይጠቅምህን ለምን ትገዛለህ) (መርየም፡ 42)።

ባሪያው አላህ ሰሚ ተመልካች መሆኑን ቢያውቅ በሰማያትና በምድር ያለው የብናኝ ሚዛን አይሰወርበትም።ሚስጥሩንም ስለሚያውቅ ከሁሉ በላይ የተሰወረው ፍሬም ሁሉን ቻይ አምላክን መጠበቅ ነውና አንደበቱን በውሸትና በማታለል እንዳይወድቅ ጠበቀው።አላህ ከሚያስቆጣ ነገር ሁሉ እጆቹንና የልቡን መመሪያ ጠብቅ።እናም አላህ በሚወደው እና በሚደሰትበት ነገር እነዚያን በረከቶች እና ችሎታዎች ተሳለቀባቸው ምክንያቱም ሚስጥሩን፣ ህዝባዊነቱን፣ ውጫዊውን እና ውስጡን ስለሚያውቅ ነው።ለዚህም ነው የአላህ ሰላት እና ሰላም በእሱ ላይ ይሁን፡- "ኢህሳን አላህን እንዳየኸው አድርገህ ማምለክ ነው፣ ካላየኸውም ያየሃል" (ቡኻሪ 4777፣ ሙስሊም 9) ያለው።

ቃዩም የሚለው የአላህ ስም ትርጉም ሁለት ነገሮችን ያመለክታል።

ስለዚህም ነው የሁለቱ ታላላቅ ሰዎች ስብሰባ በልመናና በምልጃ ልዩ ቦታ የነበረው።ከልመናዎቹ አንዱ የሆነው የአላህ ሰላትና ሰላም በእሱ ላይ ይሁን፡- “ኦህ ሕያው ቃዩም ሆይ በአንተ እዝነት እርዳታ እሻለሁ” (አል-ቲርሚዚ 3524)።

በአላህ ስሞች እና ባህሪያት የማመን ውጤቶች

ትምህርቱን አጠናቅቀሃል