ایمان دا مهال برخه
درس د الله پاک په نومونو او صفتونو ایمان.
د الله پاک په نومونو او صفتونو ایمان.
قرآن کريم په ډير تاکيد سره په وار وار بندګانو ته د خپل رب او خالق پيژندنه ورمعرفي کوي، او دا ځکه چې د هر مسلمانه لپاره د خپل رب پيژندنه او د هغه ښاېسته نومونه او د کمال او جلال هغه صفتونه په کومو چې الله پاک موصوف دی پيژندل ډير ضروري دي، ترڅو په بصيرت سره د الله پاک بندګي وکړي او د هغه د نومونو او صفتونو نه په خپل ژوند او عبادت کې اثر واخلي.
پس هر مسلمان په هغه نومونو او صفتونو باندي ایمان لري کوم چې الله پاک په خپل کتاب کې د خپل ځان لپاره ثابت کړي او همدارنګه په هغه نومونو او صفتونو هم ایمان لري کوم چې نبي کريم ـ صلی الله علیه وسلم ـ د الله پاک لپاره ثابت کړي دي، څنګه چې د الله پاک د شان سره مناسب وي.
د الله پاک لپاره ښاېسته نومونه او کامل صفتونه دي او د الله پاک سره د هغه په نومونو او صفتونو کې هيڅوک شريک نه دي، لکه څنګه چې الله پاک فرمايلي دي: (لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِير) (الشورى: 11). د هغه په مثل هېڅ شى نشته او هم دغه ښه اورېدونكى، ښه لیدونكى دى. یعني الله پاک د هغه په ټولو نومونو او صفتونو کې د مخلوق سره د مماثلت او مشابت نه پاک دی.
په دې مقام کې د الله پاک ځنې نومونه ذکر کوو:
رحمن، او رحیم
دا دواړه د الله پاک هغه نمونه دي چې په همدې سره الله پاک د خپل کتاب پيل او شروع کړې ده، او دا دواړه د الله پاک هغه نمونه دي چې په همدې سره الله پاک خپلو بندګانو ته خپل ځان معرفي کوي، او همدا دواړه نمونه يې د هر سورت په پیل کې په (بسم الله الرحمن الرحيم) سره د هدايت او قرآني بیان عنوان ګرځولي دي.
بیشکه الله پاک د خپلې مهرباني له مخې په خپل مهرباني ليکلې ده او خپله مهرباني يې هر څه ته پراخه کړې ده، تر دې چې د مخلوقاتو مهرباني په خپل مينځ کې لکه د مور مهرباني په خپل بچي باندي او مخلوق ته د رزق ورکول دا ټول د الله پاک مهربانۍ اثر دي په خپل مخلوق باندي، لکه څنګه \ې الله پاک فرمايلي دي: (فَانْظُرْ إِلَى آثَارِ رَحْمَتِ اللهِ كَيْفَ يُحْيِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا) (الروم: 50). نو ته د الله د رحمت نښو (او اشارو) ته وګوره، الله ځمكه د هغې له مرګ (وچ والي) نه وروسته څنګه ژوندۍ كوي.
کله چې نبي کريم ـ صلی الله علیه وسلم ـ او د هغه ملګرو يوه ښځه وليدله چې په خپل ماشوم بچې پسي ګرځيدله هغه ترېنه ورک شوی و! کله چې يې خپل بچې وليد د سيني سره يې نيژدي کړ او او د خيلې سيني شيدې يې ورته ورکړې، نبي کريم ـ صلی الله علیه وسلم ـ خپل ملګرو ته وويل: ایا تاسئ دا منۍ چې دا ښځه دې خپل بچی په خپل اختیار سره اور ته ګذار کړي؟ هغوې په جواب کې وويل نا هيڅکله داسي نه کوي، نبي کريم ـ صلی الله علیه وسلم ـ ورته وويل: الله پاک په خپلو بندګانو باندي ددې ښځې د مهربانۍ نه ډير مهربانه دی. (البخاري 5653، ومسلم 2754).
نو د الله پاک مهرباني ډيره لويه ده چې د انسان د هغې اندازه نشي کولی بلکه د هغې ګمان او خيال هم نشي کولی، که چرته بندګان د الله پاک مهرباني وعلومه کړي هيڅ يو بنده به د الله پاک د مهربانۍ نه نا اميده نشي.
د الله پاک مهرباني په دوه ډوله ده:
په تحقیق سره نبي کريم ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمايلي دي: اګاه شې! بیشکه په تاسئ کې هيڅوک په خپل عمل سره جنت ته نشي داخليدلی، هغوې وويل: ته هم په خپل عمل سره جنت ته نشي داخليدای؟ نبي کريم ـ صلی الله علیه وسلم ـ وويل: هو زه هم په خپل عمل سره جنت ته نشم داخليدلی مګر که الله پاک مې په خپل مهربانۍ کې را ونغاړي. (مسلم 2816).
او هر کله چې بنده د الله پاک عبادت او طاعت په ښه سان سره کوي او هغه ته خپل خان نيژدې کړي او ورته عاجزي وکړي په دې سره دا بنده د الله پاک دځانګړې مهربانۍ ډير حقدار ګرځي، لکه څنګه چې الله پاک فرمايلي دي: (إِنَّ رَحْمَتَ اللهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ) (الأعراف: 56). بېشكه د الله رحمت نېكي كوونكو ته ډېر نژدې دى.
سمیع (اوریدونکی) بصیر (لیدونکی):
الله پاک په بیلابیلو ژبو باندي د بیلابیلو خلکو ټول اوازونه او بیلابیل حاجتونه اوري، برابره خبره ده که دوې خپل حاجتونه په پټ اواز غواړي او که په لوړ اواز، هر کله چې ځينې ناپوهانو خلکو دا ګمان وکړ چې الله پاک زمونږ ځانله او پټې خبري نه اوري، الله پاک د دوې د ټکولو او رټلو دپاره دا آيت نازل کړ: (أَمْ يَحْسَبُونَ أَنَّا لَا نَسْمَعُ سِرَّهُمْ وَنَجْوَاهُمْ بَلَى وَرُسُلُنَا لَدَيْهِمْ يَكْتُبُونَ) (الزخرف: 80). ایا دوى دا ګمان كوي چې بېشكه مونږ د دوى پټې خبرې او پټې مشورې نه اورو، ولې نه! او زمونږ رسولان ليكل كوي د دوى ترڅنګه.
الله پاک هر شی ويني اګر که ډير باریک او وړوکی وي، هيڅ شی په هغه پټ نه پاتي کيږي، ابراهیم خلیل الله خپل پلار ته وويل ته څنګه ده بت بندګي کوي حالانکه بت نه څه اوریدی شي او نه څه لیدلی شي، لکه څنګه چې الله پاک فرمايلي دي: (يَا أَبَتِ لِمَ تَعْبُدُ مَا لَا يَسْمَعُ وَلَا يُبْصِرُ وَلَا يُغْنِي عَنْكَ شَيْئًا) (مريم: 42). ك اى زما پلار جانه! ته ولې د هغه څیز عبادت كوې چې نه (څه) اوري او نه ویني او له تا نه هېڅ شى (تكلیف) نشي لرې كولى؟.
کله چې بنده پوه شي او دا يقين ولري چې الله پاک اوریدونکی او ليدونکی دی، او دزرې برابر هيڅ یو شي په هغه باندي په زمکه او اسمانونو کې پټ نه پاتي کيږي، په هر پټ او ښکاره عالم دی، نو په دې سره د بنده په زړه کې د الله پاک د نګاه حالت جوړ شي بیا د خپلې ژبې ساتنه کوي دروغ نه وايي بیا د چا غیبت وغیره نه کوي، بیا د خپلو اندامونواو د زړه او سوچونو حفاظت کوي د هر هغه څه نه چې د الله پاک د غوسې او ناراضګې سبب ګرځي خپل ځان ساتي، خپل ټول توان او د الله پاک نعمتونه د هغه په رضا او خوشحالۍ کې لګوي، ځکه چې الله پاک د بنده په هر پټ او ښکاره حالت باندي خبر دی، ځکه خو نبي کريم ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمايلي دي: د احسان حالت ديته وايي: چې د الله پاک بندګي په داسي شعور او احساس وکړې لکه چې ته الله پاک ته ګورې، او که دا شعور او احساس دې نه جوړيږي نو دا احساس او شعور خو خامخا ولره چې الله پاک تاته ګوري. (البخاري 50، ومسلم 9).
د الله پاک دپاره بشپړ ژوند دی چې عدم ( نشتون) ورباندي نه دی رغلی، او نه د هغه په ژوند زوال، فنا، نقصان او نیمګړتیا راځي، زمونږ پرودګار ددي نيمګړتیاو څخه پاک دی، د الله پاک ژوند داسي د کمال دی چې ورسره د هغه نور د کمال صفات هم لازميږي، لکه د هغه بشپړ علم، اوريد، ليدل، قدرت، اراده، وغیره د الله پاک د کمال صفتونه، نو دکوم يو ذات چې داسي شان وي همغه د بندګي لائق دی چې د هغه بندګي وکړی شي هغه ته رکوع او عاجزي وکړی شي يواځې په هغه توکل وکړی شي، لکه څنګه چې الله پاک فرمايلي دي: (وَتَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لَا يَمُوت) (الفرقان: 58). او ته توكل وكړه په هغه تل ژوندي ذات چې نه مري .
د الله پاک د قیوم نوم معنا په دوه خبرو دلالت کوي:
همدا راز دی چې د الله پاک د دې داړو مبارکو نمونو د بنده په دعا او تضرع کې ځانګړی اثر دی، نبي کريم ـ صلی الله علیه وسلم ـ به دا دعا غوښتله: "يا حي ياقيوم برحمتك أستغيث"(الترمذي 3524). ای همیشه ژوندی او قائم ذاته ستا په رحمت تاته فریاد کوم.
