مسلمانه کورنۍ دا مهال برخه
درس خپلولي پالل.
د خپلولۍ پاللو مفهوم او معنا داده چې د خپلو خپلوانو سره ښيګړه، نرمې او مهرباني کول، او د هغوې پوښتنه کول او په بي وزلو يې خرچه او خیرات کول.
په قرآن او سنت کې د خپلولۍ پاللو ډير تاکيد راغلی او د خپلولۍ پریکولو تحریم راغلی دی، الله پاک د کافرانو په تړاو وايې: {الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُون} [البقرة: 27]. ژباړه: هغه خلق چې د الله (سره كړى) لوظ ماتوي وروسته د هغه (لوظ) له مضبوطولو (او پخلي) نه او پرېكوي هغه څه چې الله يې د پيوست ساتلو حكم كړى دى، او په ځمكه كې ورانى كوي، همدغه خلق تاوانيان دي. همدغه شان د الله پاک وينا ده: {فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَتُقَطِّعُوا أَرْحَامَكُم} [محمد: 22]. ژباړه: نو ایا تاسو، كه چېرې حاكمان شئ، دې ته نژدې يئ چې تاسو به په ځمكه كې فساد وكړئ او خپل قرابتونه (خپلویانې) به پرې كړئ.
نبي کريم صلی الله علیه وسلم ويلې دي: «ومن كان يؤمن بالله واليوم الآخر فليصل رحمه» (البخاري 6138). ژباړه: که څوک په الله پاک او په ورځ د قیامت ایمان لري نو خپلولۍ دې وپالي.(البخاري 6138). همدغه شان نبي کريم صلی الله علیه وسلم ويلې دي: «إن الله خلق الخلق، حتى إذا فرغ من خلقه، قالت الرحم: هذا مقام العائذ بك من القطيعة، قال: نعم، أما ترضين أن أصل من وصلك، وأقطع من قطعك؟ قالت: بلى يا رب، قال: فهو لك. قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: فاقرؤوا إن شئتم: {فهل عسيتم إن توليتم أن تفسدوا في الأرض وتقطعوا أرحامكم} [محمد: 22]» (البخاري 5987، ومسلم 2554).ژباړه: بیله شکه الله پآک چې خپل مخلوقات پيداکړل، نو خپلولۍ ورته وویل: زه په تاپورې د پریکولو نه پناه غواړم، الله پاک وویل: پناه مي درکړه، آیا په دې خوشحاله نه يې چې زه به هغه څوک د خپل رحمت سره يوځاې کوم څوک چې تا پالي او هغه څوک به د خپل رحمت نه لرې کوم څوک چې تا پرې کوي. بیا خپلولي ورته وویل ولي نه الله پاک په دې خوشحاله یم، الله پام ورته وویل: دا ستا لپاره شو، بیا نبي کريم صلی الله علیه وسلم وویل: که ستاسې خوښه وي دا ايت ولولي: {فهل عسيتم إن توليتم أن تفسدوا في الأرض وتقطعوا أرحامكم} [محمد: 22]» ژباړه: نو ایا تاسو، كه چېرې حاكمان شئ، دې ته نژدې يئ چې تاسو به په ځمكه كې فساد وكړئ او خپل قرابتونه (خپلویانې) به پرې كړئ. (البخاري 5987، ومسلم 2554).
بیله شکه اسلامي شریعت د خپلولۍ د پاللو حکم کړی او هغې ته يې بیلابیلې مرتبې ورکړې دي.
واجبه خپلولي پالل:
واجبه خپلولي پالل: لکه د مور او پلار، بچو، لوریانو، ورونو، خویاندو، ماماګانو، ترونو، تروریانو سره خپلولي پالل واجب دي.
مستحبه خپلولي پالل.
مستحبه خپلولي پالل: لکه د تره ځامنو، ماماځامنو وغیره سره خپلولي پالل غوره دي.
د خپلولې پاللو لارې چارې.
خپلو خپلوانو ته خير ښيګنړه رسول او د هغوې نه تکلیف او سختې لرې کول د خپل توان او طاقت موافق دیته خپلولي پالل وايې، دا په سلام اچولو، خبرو کولو، او صدقه خیرات کولو سره تر سره کيږي.
د خپلولۍ ځېنې بیلګې.
د خپلولۍ پاللو ځېنې فضیلتونه.
۱. خپلولۍ پاللو سره د خپلوانو تر مینځ مینه او محبت پيدا کیږي اوعلاقه يې پياوړي کيږي.
نبي کریم صلی الله ویلې دي: «تعلموا من أنسابكم ما تصلون به أرحامكم، فإن صلة الرحم محبة في الأهل، مَثراة في المال، مَنسأة في الأثر» (الترمذي 1979). ژباړه: تاسې خپل نسبونه اوپيژنې تر څو خپلولي وپالۍ ځکه چې خپلولي پالل مینه او محبت پيدا کوي، مال ډیره وي او اجل روسته کوي. (الترمذي 1979).
۲. خپلولي پالل رزق او عمر ډیره وي.
نبي کریم صلی الله علیه وسلم ويلې دي: «من سره أن يبسط له في رزقه، أو ينسأ له في أثره، فليصل رحمه» ( البخاري 2067، ومسلم 2557). ژباړه: که څوک خوښوي چې رزق یې پراخه شي او عمر یې ډیر شي نو خپلولي دې وپالي.( البخاري 2067، ومسلم 2557).
۳. خپلولي پالونکي د الله پاک د مهربانۍ مستحق ګرځي.
نبي کریم صلی الله علیه وسلم ویلې دي: بیله شکه الله پاک چې خپل مخلوقات پيدا کړل، نو خپلولۍ ورته وویل: زه په تا پورې د پرې کولو نه پناه غواړم، الله پاک ورته وویل: پناه مي درکړه آیا ته په دې خوشحاله نه يې چې زه به هغه څوک د خپل رحمت سره يو ځاې کړم څوک چې تا پالي او هغه څوک به د خپل رحمت نه پرې کړم څوک چې تا پرې کړي. خپلولۍ ورته وویل: ولي نه زه په دې سره خوشحالیږم، الله پاک ورته وویل: دا مي تاته درکړ. (البخاري 5987، ومسلم 2554).
۴. خپلولي پالل جنت ته د داخلید سبب ګرځي.
يو سړي د نبي کريم صلی الله علیه وسلم څخه پوښتنه اوکړه، چې کوم عمل يو انسان جنت ته داخلوي؟ نبي کريم صلی الله علیه وسلم وویل: دا چې د الله پاک عبادت اوکړي او ورسره هیڅ ډول شرک او نه کړي د لمانځه پابندي اوکړي، زکات ورکړي او خپلولي وپالي. (البخاري 1396، ومسلم 13).