Sehemu ya sasa:
Somo Kuswali na kufunga saumu kwenye safari
Wakati wa swala unapofika katika sehemu ya kujifurahisha ambayo hakuna msikiti karibu nayo, inaruhusiwa kuadhini kwa sauti kubwa kwa ajili ya kila swala.
Imesimuliwa kutoka kwa 'Abdullah bin `Abdur-Rahman bin Abi Swa'swa' kuwa: Abu Sa`id Al-Khudri, Mwenyezi Mungu amridhie, alimwambia:"Hakika mimi ninakuona unapenda kondoo na jangwani. Hivyo basi, unapokuwa kwenye kondoo wako au jangwani kwako na ukaadhini kwa ajili ya swala, basi inua sauti yako kwenye adhana. Kwani hakuna atakayeisikia sauti ya mwadhini hadi sehemu ya mwisho inayofikia sauti hiyo, sawa awe ni jini au binadamu au chochote kile, isipokuwa vitakuwa shahidi yake Siku ya Kiyama." Abu Sa'id aliongeza: "Niliisikia hii (hadithi) kutoka kwa Mtume wa Mwenyezi Mungu,rehema na amani za Mwenyezi Mungu ziwe juu yake." (Al-Bukhari 609)
Hili linaonyesha fadhila ya adhana, na kwamba wale walio safarini hawafai kuona aibu kuadhini, au kuiacha tu bila sababu. Na katika hadithi nyingine: "Mwadhini anasamehewa kwa umbali wa sauti yake, na anaombewa msamaha na kila kinyevu na kikavu." (Ibn Majah 724)
.jpg)
Yeyote ambaye yuko safarini ni lazima ajitahidi kujua mwelekeo wa Qibla, ambayo iko upande wa Makka. Na kama haioni Makka, basi inatosha kuelekea upande wake, na si lazima kuielekea Kaaba yenyewe, kwa sababu hilo ni gumu na wala halikuwahi kuja kwamba Maswahaba walifanya hivyo.
Ikiwa atajitahidi na akaswali akielekea Kibla, basi swala yake ni sahihi, hata kama atajua baada ya kukamilisha swala yake kwamba aliswali bila ya kuelekea Kibla, na wala hatarudia kuswali. Lakini ikiwa atajua hilo wakati bado anaswali, basi na apinduke aelekee mwelekeo wa Kibla. Lakini ikiwa hatajitahidi na akajua kwamba aliswali bila ya kuelekea Kibla, basi anapaswa kurudia swala yake.
Inatosha kujua Kibla kwa kutumia vifaa vya kisasa, au kwa ishara za kuaminika kama vile jua na vinginevyo, au kwa maneno ya mtu anayeaminika katika watu wa mji huo, au kwa kuwepo mihrabu zinazoonyesha mwelekeo wa Kibla.
Kudumisha swala katika safari ni mojawapo ya mambo makubwa zaidi, na hilo ni ushahidi wa ukweli wa imani ya mja.
Ilikuja katika Hadithi kwamba: "Kuswalia katika jamaa (mkusanyiko) ni sawa na swala ishirini na tano. Na anapoiswalia jangwani na akatimiza rukuu yake na kusujudu kwake, swala hiyo inafikia swala hamsini."(Abu Dawud 560)
Hili linaweza kuwa hivi kwa sababu ya kujifungamanisha na Mwenyezi Mungu Mtukufu, na kumcha Yeye; hata katika hali ya kuwa mbali na watu wasiweze kukuona. Ndiyo sababu ilikuja katika hadithi: "Mola wenu Mlezi anamstaajabu mchungaji wa kondoo kwenye kilele cha mlima. Aliadhini, akaswali, na akasema: Mwenyezi Mungu Mtukufu husema: Mtazameni huyu mja wangu, anaadhini na anakimu swala, kwa sababu ya kunihofu Mimi. Hakika nimeshamsamehe mja wangu na nimemuingiza Peponi." (Abu Dawud 1203)
Watu huwasha moto katika safari zao kwenda katika maeneo yenye baridi, na inawezekana kwamba moto huo uko kwenye Qibla ya watu hao. Na ni bora zaidi kwamba moto huo usiwe kwenye Qibla, haswa kwa imamu; ili kuwa mbali na kujifananisha na Majusi wanaoabudu moto, na kwa sababu unawaghafilisha wale wanaoswali. Lakini wakiuhitaji ili kujitilia joto au ikiwa ni vigumu kubadilisha mahali hapo, basi hakuna ubaya wowote.
Kuunganisha kati ya swala mbili ni mtu kuswali swala ya Dhuhr pamoja na swala ya Asr, au swala ya Maghrib pamoja na swala ya Isha, kwa kuswali swala mbili katika wakati wa moja yake (iwe ni kuunganisha mapema au kuunganisha kwa kuchelewesha), ikiwa kuna udhuru miongoni mwa udhuru zinazoruhusika kisheria kuunganisha swala.
Kufupisha swala ni mtu kuswali rakaa mbili badala ya rakaa nne katika swala za rakaa nne, kama vile swala ya Dhuhr, Asr na Isha. Lakini swala ya Maghrib na Fajr hazifupishwi.
Miongoni mwa udhuru zinazoruhusu mtu kuunganisha na kufupisha swala ni safari, ambayo huwa mtu anapoondoka kwenye mji wake akaenda umbali unaoweza kuitwa safari. Na baadhi ya wanazuoni walikadiria kwa vipimo vya kisasa kwamba ni karibia kilomita 80. Kwa hivyo, ikiwa atatoka kwenda matembezi karibu na mji wake, basi hatafupisha. Lakini ikiwa atatoka kwa umbali unaochukuliwa kuwa ni safari, basi atafupisha, hata ikiwa atatoka kwa ajili ya matembezi.
Kufupisha swala ni sunna kwa msafiri,ama kuunganisha swala.Ikiwa yuko njiani, basi anaweza kuunganisha na aswali swala ya baadaye pamoja na ya wakati huo, au ya baadaye pamoja na ile ambayo wakati wake ulipita kulingana na kile kinachomfaa katika safari yake. Na ikiwa amekaa akatulia mahali fulani, basi ni bora kwake kuswali kila swala katika wakati wake, haswa ikiwa itawezekana kuswali pamoja na jamaa katika msikiti.
Msafiri anapaswa kutopuuza kuswali kila swala katika wakati wake, kwa sababu ya kujishughulisha na shughuli za safari. Mwenyezi Mungu Mtukufu alisema baada ya kutaja hali ya vita: "Na mtakapotulia, basi shikeni Swala kama desturi. Kwani hakika Swala kwa Waumini ni faradhi iliyowekewa nyakati maalumu." (An-Nisaa: 103)
Wakati wa kuunganisha swala mbili katika safari, inamtosha mtu kuadhini adhana moja, kisha akimu kwa ajili ya kila swala. Nyiradi za baada ya swala, hizo zinafaa kufanywa baada ya swala ya pili.
Kunaweza kuwa na tofauti katika kuwepo kwa kisingizio kinachoruhusiwa cha kukusanyika na ikulu. Na asili ni kwamba imamu na mkuu wa kikundi (kama vile baba, kwa mfano) anawajibika kwa hivyo anajitahidi ikiwa ana maarifa na kushauriana na wale walio na maarifa, na ikiwa hatashinda imani yake kwamba inaruhusiwa, hafupishi na hakusanyi, na kikundi hakipaswi kubishana, kwa sababu maelewano pia ni ibada.
Kufunga saumu yenyewe hakufai kukusudia katika safari. Lakini yeyote aliyekuwa na mazoea ya kufunga saumu - siku kama vile Jumatatu na Alhamisi, kwa mfano - kisha hilo likaingiliana na wakati wa safari yake, basi hakuna pingamizi lolote ikiwa atafunga.
Imesimuliwa kutoka kwa Anas kuwa alisema: Tulikuwa tukisafiri pamoja na Nabii, rehema na amani za Mwenyezi Mungu ziwe juu yake, (na miongoni mwetu walikuwepo waliokuwa wamefunga saumu, na wengineo hawakuwa wamefunga), lakini mwenye saumu hakumlaumu mwenye kula, na wala mwenye kula hakumlaumu aliyefunga. (Bukhari 1947, Muslim 1118)
