អំពី អាប់ទុលឡោះ ពិន អាប់ទុលរ៉ោះម៉ាន ពិន អាពូសក់ស៏អះ ពិតណាស់ អាពូសាអ៊ីទ អាល់ឃុទរី រទអ បាននិយាយទៅកាន់គាត់ថា៖ “ខ្ញុំពិតជាឃើញអ្នកស្រលាញ់សត្វពពែ និងទីជនបទណាស់។ ហេតុនេះ នៅពេលអ្នកឃ្វាលពពែ ឬនៅទីវាលរហោស្ថាន ហើយអ្នកអាហ្សាននោះ ចូរតម្លើងសំឡេងរបស់អ្នកឲ្យខ្លាំង ព្រោះថា រាល់ពពួកជិន(អមនុស្ស) មនុស្ស និងអ្វីៗទាំងអស់ដែលបានឮសំឡេងគេអាហ្សាននោះ នឹងធ្វើសាក្សីឲ្យរូបគេនៅថ្ងៃបរលោកជាមិនខាន”។ អាពូសាអ៊ីទ បានបញ្ជាក់ថា៖ ខ្ញុំបានឮពាក្យនេះពីរ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ។ (ពូខរី៖៦០៩)

ប្រសិនបើគេបានព្យាយាមស្វែងរកទិសគិបឡាត់ ហើយគេបានសឡាត នោះការសឡាតរបស់គេត្រឹមត្រូវ បើទោះជាក្រោយពេលសឡាតចប់ គេបានដឹងថា ទិសគិបឡាត់ដែលគេរកឃើញនោះខុសក៏ដោយ ហើយក៏មិនតម្រូវឲ្យសឡាតឡើងវិញនោះដែរ។ តែប្រសិនបើគេបានដឹងក្នុងពេលកំពុងតែសឡាត ចាំបាច់លើគេត្រូវតម្រង់ទៅកាន់គិបឡាត់វិញ។ រីឯប្រសិនបើគេបានសឡាតទាំងមិនបានព្យាយាមស្វែងរកទិសគិបឡាត់ ហើយក្រោយមក គេដឹងថា រូបគេបានសឡាតដោយមិនបានបែរបានទៅរកគិបឡាត់ទេ នោះគេត្រូវសឡាតសារឡើងវិញ។

ដើម្បីអាចដឹងពីទិសគិបឡាត់ គេអាចប្រើកម្មវិធីទូរសព្ទ(Application) ឬវិធីសាស្ត្រដែលអាចទុកចិត្តបានផ្សេងទៀតដែលអាចទុកចិត្តបាន ដូចជាការមើលលើដំណើរព្រះអាទិត្យ ឬសាកសួរពីមនុស្សក្នុងស្រុកភូមិជាដើម។

មានហាទីស្ហមួយបានបញ្ជាក់ថា៖ “ការសឡាតជាលក្ខណៈរួមគ្នា(ជើម៉ាអះ) គឺស្មើនឹង២៥ដងនៃការសឡាតម្នាក់ឯង។ ហើយប្រសិនបើគេសឡាតនៅកន្លែងវាលរហោស្ថាន ដោយគេបានបំពេញនូវការរូកុ និងស៊ូជោតបានយ៉ាងពេញលេញ នោះវានឹងកើនដល់៥០ដងនៃការសឡាតម្នាក់ឯង”។ (អាពូហ្ទាវូទ៖៥៦០)

គេអាចទទួលបានដូចនេះ ពីព្រោះថាទង្វើបែបនេះ គឺជាភស្តុតាងបញ្ជាក់ពីការផ្សារភ្ជាប់ខ្លួនគេនឹងអល់ឡោះ និងកោតខ្លាចទ្រង់ សូម្បីតែក្នុងស្ថានភាពដែលរូបគេស្ថិតនៅដាច់ឆ្ងាយពីភ្នែកមនុស្ស។ ហេតុនេះហើយទើបមានហាទីស្ហមួយបញ្ជាក់ថា៖ “ម្ចាស់របស់ពួកអ្នកមានការរំភើបចំពោះអ្នកគង្វាលពពែម្នាក់នៅលើកំពូលភ្នំ ចំពោះការដែលគេបានអាហ្សាន ហើយក៏បានសឡាត។ ពេលនោះអល់ឡោះជាម្ចាស់បានមានបន្ទូលថា៖ “ចូរពួកអ្នកមើលទៅកាន់ខ្ញុំបម្រើរបស់យើងម្នាក់នេះ។ រូបគេបានអាហ្សានសឡាត ហើយក៏បានសឡាតដោយគេកោតខ្លាចមកចំពោះយើង។ ពិតប្រាកដណាស់ យើងពិតជាបានអភ័យទោសឲ្យខ្ញុំបម្រើរបស់យើង និងបានបញ្ចូលរូបគេទៅក្នុងឋានសួគ៌ហើយ”។ (អាពូហ្ទាវូទ៖១២០៣)

ចំណែកអត្ថន័យពាក្យថា “បង្រួមសឡាត” ឬ “កសើរ” គឺការដែលគេបង្រួមសឡាតដែលមានបួនរ៉ក្អាត់ពោលគឺសឡាតហ្ស៊ូហោរ សឡាតអាសើរ និងសឡាតអ៊ីស្ហា មកនៅត្រឹមពីររ៉ក្អាត់។ ចំណែកឯសឡាតម៉ាហ្គ្រឹប និងសឡាតស៊ូពុស គឺមិនអាចបង្រួមបានទេ។

ក្នុងចំណោមហេតុផលដែលគេអនុញ្ញាតឲ្យធ្វើការផ្តុំសឡាត និងបង្រួមសឡាតនៅក្នុងពេលធ្វើដំណើរគឺ៖ មូលហេតុនៃការធ្វើដំណើរនេះផ្ទាល់ ដែលវាសំដៅលើគោលបំណងនៃការចាកចេញពីភូមិស្រុករបស់ខ្លួនទៅកាន់កន្លែងឆ្ងាយ ហើយសាសនវិទូឥស្លាមមួយចំនួនបានកំណត់ថា គឺការធ្វើដំណើរនេះត្រូវមានរយៈចម្ងាយប្រមាណ៨០គីឡូម៉ែត្រឡើង។ ដូចនេះ ប្រសិនបើគេចាកចេញពីស្រុកភូមិទៅដើរលេងកម្សាន្តនៅកន្លែងក្បែរៗភូមិ នោះគេមិនអាចបង្រួមសឡាតបានឡើយ។ តែប្រសិនបើគេចាកចេញពីស្រុកភូមិក្នុងរយៈចម្ងាយឆ្ងាយដែលគេចាត់ទុកថាជាការធ្វើដំណើរ(៨០គីឡូម៉ែតឡើងទៅ) គឺគេអាចបង្រួមសឡាតបាន បើទោះបីរូបគេចេញទៅដើម្បីដើរលេងកម្សាន្តក៏ដោយ។

ការបង្រួមសឡាត គឺជាប្រការស៊ូណិតចំពោះអ្នកដែលធ្វើដំណើរ។ ចំណែកឯការផ្តុំសឡាតវិញ ប្រសិនបើគេស្ថិតក្នុងផ្លូវធ្វើដំណើរ គឺគេអាចផ្តុំសឡាតបាន។ តែប្រសិនបើគេនៅស្ថិតស្ថេរមួយកន្លែង ជាការប្រសើរគប្បីប្រតិបត្តិសឡាតនីមួយៗទៅតាមពេលវេលារបស់វា ជាពិសេសប្រសិនបើអាច គប្បីសឡាតនៅម៉ាស្ជិតជាមួយគេឯង។

ចាំបាច់លើអ្នកដំណើរ និងអ្នកដែលធ្វើដំណើរកម្សាន្តមិនត្រូវធ្វេសប្រហែសពីការប្រតិបត្តិសឡាតទៅតាមពេលវេលារបស់វាព្រោះតែមមាញឹកនឹងការធ្វើដំណើររបស់ខ្លួននោះឡើយ។ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានមានបន្ទូលបន្ទាប់ពីលើកឡើងពីស្ថានភាពនៃសង្គ្រាមថា៖ “ហើយនៅពេលណាដែលពួកអ្នកមានសន្ដិភាពវិញ ចូរពួកអ្នកប្រតិបត្ដិសឡាត(គ្រប់ចំនួនដូចធម្មតា)។ ពិតប្រាកដណាស់ សឡាតជាកាតព្វកិច្ចមួយទៅលើបណ្ដាអ្នកមានជំនឿដែលមានពេលវេលាកំណត់យ៉ាងច្បាស់លាស់។ (អាន់នីសាក៖១០៣)។

នៅក្នុងការធ្វើដំណើរអាចកើតមាននូវការខ្វែងយោបល់គ្នាទាក់ទងនឹងមូលហេតុដែលគេអនុញ្ញាតឲ្យធ្វើការផ្តុំសឡាត និងបង្រួមសឡាត។ ដូចនេះ អ៊ីម៉ាំ ឬប្រធានក្រុម(ដូចជាឪពុកជាដើម) ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ ដោយគាត់ត្រូវសម្រេចចិត្តដោយខ្លួនឯងបើគាត់ជាអ្នកដែលមានចំណេះដឹងគ្រប់គ្រាន់ ឬក៏ពិគ្រោះជាមួយអ្នកដែលមានចំណេះដឹងចំពោះបញ្ហានេះ។ ប្រសិនបើគាត់យល់ថាមិនមានហេតុផលដែលត្រឹមត្រូវដើម្បីធ្វើការផ្តុំសឡាត និងបង្រួមសឡាតទេនោះ គឺមិនត្រូវធ្វើឡើយ។ ហើយចាំបាច់លើសមាជិកក្រុមមិនត្រូវមានការឈ្លោះប្រកែកគ្នានោះឡើយ ព្រោះថាភាពសុខដុម(នៅក្នុងក្រុម) ក៏ជាការគោរពសក្ការៈដែរ។

អំពី អាណាស រទអ បាននិយាយថា៖ ពួកយើងធ្លាប់បានធ្វើដំណើរជាមួយព្យាការី សអវ។ ពេលនោះ អ្នកដែលបួសមិនបានបន្តុះបង្អាប់អ្នកដែលមិនបួសនោះទេ ហើយអ្នកដែលមិនបួស ក៏មិនបានបន្តុះបង្អាប់អ្នកដែលបួសនោះដែរ”។ (ពូខរី៖១៩៤៧, មូស្លីម៖១១១៨)

អ្នកបានបញ្ចប់មេរៀនដោយជោគជ័យ