Sehemu ya sasa:
Somo Kuazima kitu
Maana ya Al-'Aariya (kuazima)
Ni kumruhusu mtu kufaidika na kitu bila ya malipo. Liliitwa hivyo kwa sababu ya kuwa kwake mbali na suala la malipo.
Hukumu ya kuazima
Al-'Aariyya (kuazima) ni katika kusaidiana katika mema na uchamungu. Nalo linaruhusika katika sheria kwa Kitabu, Sunna, makubaliano ya wanazuoni na Qiyas (ulinganisho). Mkataba wa kuazima ni mojawapo ya mikataba inayoruhusika na siyo ya lazima, kwa hivyo upande wowote kati ya pande mbili hizo (Muazima na Muazimwa) unaruhusiwa kuufuta. Kuazima ni sadaqa inayopendekezwa, kwa sababu ndani yake kuna kufanya wema, kikidhi mahitaji, na kuleta upendo. Jambo hili linakokotezwa sana ikiwa mmiliki wa kitu hicho hakihitaji, naye muazimwa akawa anakihitajia sana. Mkataba huu unahitimishwa kwa kila neno lenye maana hiyo.
Hekima ya sheria kuruhusu kuazima
Mtu anaweza kuhitaji kufaidika na kitu miongoni mwa vitu ilhali hawezi kukimiliki, wala hana mali anayoweza kulipa ili kukikodisha. Kwa upande mwingine, baadhi ya watu nafsi zao zinaweza kupata ugumu wa kukitoa kama zawadi au kukitoa kama sadaka kwa wale wanaokihitaji, hata kama anaridhia kuwa kiwanufaishe wengine kwa muda kisha akiregeshe. Basi kuazima kunawezesha haya kwa pande zote mbili.
Ni katika rehema za Mwenyezi Mungu Mtukufu kwamba ameruhusu kuazima; ili muazimwa aweze kukidhi haja zake, pamoja na muazima kupata ujira, kwa kumnufaisha ndugu yake kwa kitu ambacho bado ni chake.
Mwenyezi Mungu Mtukufu amesema: "Na saidianeni katika wema na uchamungu. Wala msisaidiane katika dhambi na uadui." [Surat Al-Ma'idah: 2]
Imesimuliwa kutoka kwa Anas bin Malik – Mwenyezi Mungu amuwiye radhi – kuwa alisema: Siku moja, kulikuwa na hofu huko Madina, kwa hivyo, Mtume rehema na amani za Mwenyezi Mungu ziwe juu yake akaomba farasi aitwaye Al-Mandub kutoka Abu Twalha, na akamkwea. Aliporudi, akasema, "Hatukuona kitu chochote (cha kuogopesha), na hakika farasi huyu alikwenda kwa kasi kubwa." (Al-Bukhari 2627, Muslim 2307)
Masharti yanayofanya kuazima kuwa sahihi
Nguzo za kuazima kitu
Mtu aliyeazimwa anapaswa kuhifadhi kitu alichoazimwa, kukitunza, kukitumia kwa matumizi mazuri, akirudishe salama kwa mwenyewe. Kitu kilichoazimwa kikiharibika mikononi mwa muazimwa pasi na kukitumia, basi atadhaminika bila sharti lolote, sawia alipuuza au laa. Ama kikiharibika kwa matumizi yaliyoruhusika basi hakuna dhamana; isipokuwa ikiwa muazimwa akivuka mipaka au akipuuza, basi atakidhamini.
Yapaswa kwa aliyeazimwa arudishe kiazimwa ambacho alikiazima pindi amalizapo haja zake, na akirudishe salama kama alivyopewa, na hafai kukikatalia au kukikana, na akifanya hivyo basi ni haini, mwenye dhambi.
Muazima ana haki ya kutaka arejeshewe kiazimwa chake wakati wowote anaotaka bora muazimwa asidhuruke. Ikiwa katika kukirejesha kuna madhara kwa muazimwa, atachelewesha kukichukua mpaka yaondoke madhara hayo, kama vile aliyeazima shamba kisha muazimwa akapanda mimea humo, basi muazima haruhusiwa kuchukua shamba lake mpaka muazimwa avune.
Amesema Mwenyezi Mungu Mtukufu:"Hakika Mwenyezi Mungu anawaamrisha mzirudishe amana kwa wenyewe. Na mnapohukumu baina ya watu, mhukumu kwa uadilifu. Hakika haya anayowaaidhi Mwenyezi Mungu ni mazuri sana. Hakika Mwenyezi Mungu ndiye Mwenye kusikia, Mwenye kuona." (An-Nisaa: 58)
