ផ្នែកបច្ចុប្បន្ន model:
មេរៀន សិទ្ធិស្ត្រីនៅក្នុងសាសនាឥស្លាម
សាសនាឥស្លាមដ៏ពិតបានយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះស្ត្រីមូស្លីម រក្សាការពារសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់នាង ធានាឱ្យនាងសម្រេចបាននូវកិត្តិយស និងសុភមង្គល ក៏ដូចជាបានរៀបចំសម្រាប់នាងនូវមធ្យោបាយជាច្រើនសម្រាប់ជីវិតរស់នៅដ៏សុខស្រួល ចាកឆ្ងាយពីកន្លែងដែលសោកសៅ ភាពចលាចល វឹកវរ និងអំពើអាក្រក់ផ្សេងៗ។ ទាំងអស់នេះ គឺបានមកពីសេចក្តីមេត្តាករុណាដ៏ធំធេងរបស់អល់ឡោះជាម្ចាស់ចំពោះស្ត្រីជាពិសេស និងចំពោះសង្គមជាទូទៅ ហើយការយកចិត្តទុកដាក់នេះ គឺមានច្រើនរូបភាពផ្សេងៗគ្នា។
ផ្តល់នូវកិត្តិយស និងឋានៈដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់
សាសនាឥស្លាមធានាដល់ស្ត្រីនូវសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងភាពជាមនុស្សជាតិរបស់ពួកគេ ហើយផ្តល់ឱ្យពួកគេនូវឋានៈដ៏សក្តិសមនៅគ្រប់ទីកន្លែង មិនថាជាម្តាយ ជាភរិយា ជាកូនស្រី ឬជាអ្វីផ្សេងទៀតនោះឡើយ ដោយសាសនានេះបានបង្គាប់ប្រើឲ្យធ្វើល្អទៅកាន់ស្ត្រី និងយកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេសចំពោះពួកនាង ព្រមទាំងប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងកេរ្តិ៍ដំណែលខាងសាសនា គំនិតទស្សនៈ និងសង្គមខុសឆ្គងទាំងឡាយដែលបានបន្ទាបបន្ថោក និងមើលងាយតម្លៃស្ត្រី។
អ៊ូមើរ ពិន អាល់ខត្តប រទអ បាននិយាយ៖ “នៅក្នុងសម័យកាលអវិជ្ជា(មុនឥស្លាមមកដល់) ពួកយើងមិនដែលចាត់ទុក(ឱ្យតម្លៃ)ស្ត្រីនោះឡើយ រហូតដល់ពេលដែលអល់ឡោះបានបញ្ចុះមកនៅក្នុងរឿងស្ត្រី និងបានបែងចែកឲ្យពួកនាងនូវអ្វីដែលទ្រង់បានបែងចែក”។ (ពូខរី៖៤៩១៣, មូស្លីម៖១៤៧៩)។ ពន្លឺរស្មីនៃសាសនាឥស្លាមបានរះឡើងតាំងពីជាង១៤០០ឆ្នាំមុន ដោយបានលើកកម្ពស់ឋានៈរបស់ស្ត្រី ហើយដកចេញពីពួកនាងនូវភាពអយុត្តិធម៌ជាច្រើនដែលអនុវត្តដោយប្រជាជន និងប្រជាជាតិជាច្រើន។ ក្នុងចំណោមនោះ ស្ត្រីមិនមានសិទ្ធិកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិនោះឡើយ ហើយក៏មិនមានសិទ្ធិទទួលមរតកនោះដែរ ហើយស្ត្រីត្រូវក្លាយជាទ្រព្យមរតក ឬត្រូវគេយកទៅបូជាទាំងរស់នៅពេលណាដែលស្វាមីរបស់នាងបានស្លាប់។ ម្យ៉ាងទៀត ស្រ្តីត្រូវបានគេទិញលក់ដូចទំនិញផងដែរ ហើយទំនៀមទម្លាប់នេះនៅតែមាន -ឧទាហរណ៍៖ នៅប្រទេសអង់គ្លេស - រហូតដល់ដើមសតវត្សទី២០។
ភាពយុត្តិធម៌រវាងស្ត្រី និងបុរស
ឥស្លាម គឺជាសាសនារបស់ព្រះជាម្ចាស់ដែលគ្រប់គ្រងពិភពទាំងអស់ ជាព្រះជាម្ចាស់ដ៏មហាជ្រាបដឹង និងមហាយុត្តិធម៌បំផុត ហើយក្នុងចំណោមភាពយុត្តិធម៌របស់អល់ឡោះជាម្ចាស់ និងគតិបណ្ឌិតរបស់ទ្រង់នោះ គឺទ្រង់មិនធ្វើឲ្យមានភាពស្មើគ្នានោះទេរវាងរបស់ពីរដែលខុសគ្នា ហើយទ្រង់ក៏មិនបែងចែករវាងរបស់ពីរដែលដូចគ្នាឡើយ។ អាស្រ័យហេតុនេះហើយទើបយើងសង្កេតឃើញថា ច្បាប់បញ្ញត្តិឥស្លាម គឺបានផ្តល់នូវភាពស្មើគ្នារវាងបុរសនិងស្ត្រីចំពោះចំណុចទាំងឡាយណាដែលប្រហាក់ប្រហែលគ្នាឬដូចគ្នា ហើយបែងចែកដាច់ពីគ្នារវាងបុរសនិងស្ត្រីចំពោះចំណុចទាំងឡាយណាដែលមានលក្ខណៈខុសគ្នា ដោយសាសនានេះបានផ្តល់នូវសិទ្ធិ និងកាតព្វកិច្ចលើពួកគេម្នាក់ៗស្របទៅតាមលក្ខណៈធម្មជាតិ និងតម្រូវការដែលពួកគេម្នាក់ៗត្រូវការ ព្រមទាំងសមត្ថភាព ក៏ដូចជាលក្ខណៈធម្មជាតិពីកំណើតដែលអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានបង្កើតមក។ ដូចនេះ សាសនាឥស្លាមបានផ្តល់ឱ្យស្ត្រីនូវឋានៈដែលសមស្របសម្រាប់ពួកគេក្នុងគ្រប់វិស័យ និងឱ្យពួកគេមានភាពស្មើគ្នាជាមួយនឹងបុរសក្នុងវិស័យជាច្រើន រួមមាន៖
ប្រភពដើមនៃការបង្កើត
ការប្រមាថមើលងាយរបស់ជាតិសាសន៍ជំនាន់មុនមកចំពោះស្ត្រីឈានដល់កម្រិតមួយដែលពួកគេបញ្ចេញស្ត្រីពីព្រំដែននៃភាពជាមនុស្សជាតិទាំងស្រង។ អារីស្តូតបាននិយាយថា៖ ស្ត្រីគឺជាបុរសដែលមិនពេញលក្ខណៈ ហើយធម្មជាតិបានទុកនាងឱ្យនៅទាបបំផុតនៃរង្វង់នៃអ្វីដែលត្រូវបានបង្កើត។ រីឯសូក្រាតវិញបានប្រដូចស្ត្រីទៅនឹងដើមឈើដែលមានជាតិពុល។ ពិតណាស់ មានសន្និសីទដ៏ធំមួយត្រូវបានធ្វើឡើងនៅទីក្រុងរ៉ូមដែលក្នុងសន្និសីទនោះ ពួកគេបានសម្រេចថា ស្ត្រីគ្មានដួងវិញ្ញាណ ឬគ្មានសីលធម៌អ្វីឡើយ ហើយក៏មិនទទួលបានមរតកនៅថ្ងៃបរលោកដែរ ហើយនាងជារបស់កខ្វក់។ នាងមិនត្រូវបរិភោគសាច់ មិនត្រូវសើចសប្បាយ និងមិនត្រូវនិយាយស្តីអ្វីឡើយ។ ចំណែកជនជាតិបារាំងវិញ ពួកគេបានរៀបចំសន្នីសីទមួយក្នុងឆ្នាំ៥៨៦នៃគ.ស ដើម្បីពិភាក្សាអំពីបញ្ហា “ដ៏សំខាន់” មួយ គឺ៖ តើស្ត្រីត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាមនុស្ស ឬមិនមែនមនុស្ស? តើនាងមានវិញ្ញាណ ឬគ្មានវិញ្ញាណ? ប្រសិនបើនាងមានវិញ្ញាណ តើវិញ្ញាណនោះជាវិញ្ញាណសត្វធាតុ ឬវិញ្ញាណមនុស្ស? ប្រសិនបើជាវិញ្ញាណមនុស្ស តើវិញ្ញាណនោះមានកម្រិតស្មើនឹងវិញ្ញាណបុរស ឬក៏ក្នុងកម្រិតទាបជាង? នៅទីបំផុត ពួកគេបានសម្រេចថា ស្ត្រីគឺជាមនុស្សលោក ក៏ប៉ុន្តែ នាងត្រូវបានបង្កើតមកដើម្បីបម្រើបុរសប៉ុណ្ណោះ។ រីឯសាសនាឥស្លាមវិញ គឺបានផ្តល់នូវភាពស្មើគ្នាសម្រាប់ភេទទាំងពីរនៅក្នុងប្រភពដើមនៃការបង្កើតរបស់ពួកគេ។ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានមានបន្ទូលថា៖ “ឱមនុស្សលោកទាំងឡាយ! ចូរពួកអ្នកកោតខ្លាចម្ចាស់របស់ពួកអ្នកដែលបានបង្កើតពួកអ្នកចេញពីមនុស្សតែម្នាក់គត់(ព្យាការីអាហ្ទាំ) ហើយទ្រង់បានបង្កើតចេញពីគាត់នូវភរិយារបស់គាត់(ហាវ៉ា) ហើយទ្រង់បានបង្កើតចេញពីអ្នកទាំងពីរនូវបុរសនិងស្ដ្រីជាច្រើន។ ហើយចូរ ពួកអ្នកកោតខ្លាចអល់ឡោះដែលពួកអ្នកទាមទារសិទ្ធិទៅវិញទៅមកក្នុងនាមអល់ឡោះ ហើយត្រូវផ្សារភ្ជាប់ញាតិសន្ដាន។ ពិតប្រាកដណាស់ អល់ឡោះគឺជាអ្នកឃ្លាំមើលពួកអ្នក”។ (អាន់នីសាក៖១)
សាសនាឥស្លាមបានផ្តល់ភាពស្មើគ្នារវាងបុរសនិងស្ត្រីចំពោះកាតព្វកិច្ចក្នុងបទបញ្ញាត្តិឥស្លាម និងក្នុងការទទួលផលបុណ្យ និងការតបស្នងចំពោះការអនុវត្តកាតព្វកិច្ចទាំងនោះ ទៅក្នុងលោកិយ និងថ្ងៃបរលោក។ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានមានបន្ទូលថា៖ “បុគ្គលណាហើយដែលបានសាងអំពើល្អក្នុងចំណោមបុរសឬស្ដ្រី ហើយគេជាអ្នកមានជំនឿទៀតនោះ គឺយើងពិតជានឹងធ្វើឱ្យគេមានជីវិតរស់នៅដ៏ល្អប្រសើរ និងតបស្នងឱ្យពួកគេនូវផលបុណ្យរបស់ពួកគេដោយសារតែអំពើល្អដែលពួកគេធ្លាប់បានសាង”។ (អាន់ណះល៍៖៩៧)។ ទ្រង់បានមានបន្ទូលទៀតថា៖ “ហើយបុគ្គលណាហើយដែលបានសាងអំពើល្អ មិនថាបុរស ឬស្រី្ដ ហើយគេជាអ្នកមានជំនឿផងនោះ គឺអ្នកទាំងនោះនឹងបានចូលឋានសួគ៌ ហើយពួកគេមិនត្រូវគេបំពានសូម្បីតែបន្ដិចក៏ដោយ”។ (អាន់នីសាក៖១២៤)។ ពិតណាស់ មានគេសួររ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ អំពីបុរសម្នាក់ដែលឃើញមានសើម(ប្រឡាក់ខ្លួន) តែគេមិនបាននឹកឃើញថាខ្លួនដេកយល់សប្តិ(សុបិនសើម)ឡើយ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “គេត្រូវងូតទឹក”។ ហើយគេក៏បានសួរលោកផងដែរថា៖ គាត់បានយល់សប្តិ តែមិនឃើញមានសើមឡើយ។ លោកបានឆ្លើយថា៖ “មិនចាំបាច់លើគាត់ត្រូវងូតទឹកឡើយ”។ ពេលនោះ អ៊ុមមូស៊ូឡែម បានសួរថា៖ ចុះប្រសិនបើស្ត្រីឃើញដូច្នោះដែរ តើនាងចាំបាច់ត្រូវងូតទឹកដែរឬទេ? លោកបានឆ្លើយថា៖ “បាទ(ត្រូវងូតទឹក)។ តាមពិត ស្ត្រីទាំងឡាយ គឺជាបងប្អូនបង្កើតនឹងបុរស”។ (អាពូហ្ទាវូទ៖២៣៦)
អ្នកដែលមានជំនឿនឹងសាររបស់ព្យាការី សអវ ដំបូងគេបង្អស់ គឺជាស្ត្រី នោះគឺមាតានៃអ្នកមានជំនឿ ខទីហ្ជះ រទអ។ ស្ត្រីផងដែរ ក៏ស្ថិតក្នុងចំណោមអ្នកដែលភៀសខ្លួនលើកទីមួយទៅកាន់ទឹកដីហាហ្ពះស្ហះ(អេចូពី) ហើយស្ត្រីផងដែរ ក៏ស្ថិតក្នុងចំណោមក្រុមប្រតិភូដំបូងគេដែលបានធ្វើដំណើរពីយ៉ាសរិប(ក្រុងម៉ាទីណះ) និងបានធ្វើសច្ចាប្រណិធាននឹងព្យាការី សអវ។
នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រឥស្លាម ស្ត្រីគឺជាគំរូដ៏ភ្លឺស្វាងដែលគេបានស្គាល់អំពីគុណសម្បត្តិដ៏ល្អឥតខ្ចោះរបស់ពួកគេ ក៏ដូចជាចំណេះដឹងដ៏សម្បូរបែប និងការយល់ដឹងរបស់ពួកគេអំពីសារឥស្លាម។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ក្នុងស្ថានភាពជាច្រើន ស្ត្រីគឺជាអ្នកនាំមុខក្នុងវិស័យទៀតនេះផង ដោយជនមូស្លីមបានយកបញ្ហាជាច្រើនទាក់ទងនឹងកិច្ចការសាសនាពីគំរូនៃស្ត្រីមូស្លីមដែលមានចំណេះដឹងជ្រៅជ្រះ និងជាអ្នកនាំមុខគេក្នុងផ្នែកចំណេះដឹង និងការបង្រៀន ហើយអ្នកដែលលេចធ្លោជាងគេក្នុងចំណោមនោះ គឺមាតានៃអ្នកមានជំនឿ អាអ៊ីស្ហះ រទអ។
ស្ត្រីនិងបុរសបានចូលរួមជាមួយគ្នាក្នុងការគោរពសក្ការៈជាលក្ខណៈរួម ទាំងប្រការដែលជាកាតព្វកិច្ច(វ៉ាជិប) ប្រការដែលគួរគប្បីធ្វើ(ស៊ូណិត) និងប្រការដែលគេអនុញ្ញាត(ហារូស) ដូចជាការធ្វើធម្មយាត្រាហាជ្ជី ការធ្វើអ៊ុមរ៉ោះ សឡាតសុំទឹកភ្លៀង សឡាតថ្ងៃរ៉យ៉ាទាំងពីរ សឡាតជុមអាត់(សឡាតថ្ងៃសុក្រ) និងសឡាតជើម៉ាអះ(សឡាតរួមគ្នា)។ ហើយស្ត្រីក៏ត្រូវបានគេបង្គាប់ប្រើផងដែរឲ្យធ្វើការអំពាវនាវ(ហ្ទាក់វ៉ះ)ទៅកាន់សាសនាឥស្លាម ប្រើគ្នាឲ្យធ្វើល្អ ហាមឃាត់គ្នាពីអំពើអាក្រក់ ក៏ដូចជាប្រការផ្សេងទៀតៗ ដែលជារូបភាពដ៏ច្បាស់ បង្ហាញពីភាពស្មើគ្នារវាងបុរសនិងស្ត្រីចំពោះកាតព្វកិច្ចក្នុងបទបញ្ញាត្តិឥស្លាម និងគ្មានករណីលើកលែងណាមួយនោះឡើយ លើកលែងតែអ្វីដែលទាក់ទងទៅនឹងភាពខុសគ្នានៃរូបរាងរបស់ពួកគេ។
ទោះជាសាសនាឥស្លាមបានអនុម័តគោលការណ៍សមភាពចំពោះកាតព្វកិច្ចក្នុងបទបញ្ញាត្តិឥស្លាមជាគោលការណ៍ទូទៅក៏ដោយ តែសាសនានេះក៏បានយកចិត្តទុកដាក់ និងគិតគូរពីភាពខុសគ្នានៃធម្មជាតិរវាងភេទទាំងពីរ និងភាពខុសគ្នាចំពោះតួនាទី ដូច្នេះត្រូវចាត់ចែងកិច្ចការទាំងនេះ ហើយដាក់កន្លែងនីមួយៗឱ្យសមស្របសម្រាប់ពួកគេ។ ដូចនេះ បុរសមានភារកិច្ចត្រូវទទួលខុសត្រូវលើការផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពដល់ស្ត្រីជាភរិយានិងកូនៗ ហើយត្រូវការពារ និងថែរក្សាគ្រប់គ្រងកិច្ចការក្នុងគ្រួសារទាំងមូល។ ចំណែកឯស្ត្រីជាភរិយាមានភារកិច្ចត្រូវទទួលខុសត្រូវថែរក្សាផ្ទះសម្បែង ប្តី និងកូនៗ ហើយនាងក៏មានទំនួលខុសត្រូវជាច្រើនដែលត្រូវទទួលរ៉ាប់រងផងដែរ។
សាសនាឥស្លាមបានធានាដល់ស្ត្រីនូវសិទ្ធិស៊ីវិល សិទ្ធិសង្គម និងសិទ្ធិឯកជនរបស់ពួកនាង។ វាជាសិទ្ធិដែលបានធានាផ្តល់ជូនស្ត្រីតាំងពីការចាប់ផ្តើមនៃសារឥស្លាមកាលពីជាង១៤០០ឆ្នាំមុនមកម្ល៉េះ និងមុនពេលអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានតស៊ូមតិសម្រាប់ពួកគេក្នុងសម័យទំនើបនេះទៀត។
សិទ្ធិស៊ីវិល សិទ្ធិសង្គមរបស់ស្ត្រី
សិទ្ធិឯកជន និងសិទ្ធិក្នុងការរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍របស់ស្ត្រី
អ្វីដែលបានលើកឡើងខាងលើនេះគ្រាន់តែជាឧទាហរណ៍ខ្លះៗដើម្បីបញ្ជាក់អំពីសិទ្ធិមួយចំនួនរបស់ស្ត្រីនៅក្នុងសាសនាឥស្លាមប៉ុណ្ណោះ។ តាមពិត សិទ្ធិដែលច្បាប់បញ្ញត្តិអ៊ីស្លាមបានផ្តល់ឱ្យស្ត្រី គឺមានច្រើនអនេក។