ផ្នែកបច្ចុប្បន្ន model:
មេរៀន ការរំលែកទុក្ខ និងការកាន់ទុក្ខ
ការរំលែកទុក្ខ
គេប្រើស៊ូណិតឲ្យចូលរួមរំលែកទុក្ខចំពោះគ្រួសារសព និងលួងលោមសាច់ញាតិសព ព្រមទាំងឲ្យពួកគេមានភាពរឹងមាំប្រឈមមុខនឹងគ្រោះដែលពួកគេកំពុងតែជួបប្រទះដោយប្រើពាក្យសម្តីល្អៗ ក្នុងនោះ មានដូចជាការសុំទូអាឲ្យសព ឲ្យគ្រួសារសព និងសាច់ញាតិសពមានជំហរឹងមាំ និងឲ្យពួកគេមានភាពអត់ធ្មត់ ព្រមទាំងរំលឹកពួកគេឲ្យរំពឹងដល់ផលបុណ្យដ៏ធំធេងនៅឯអល់ឡោះជាម្ចាស់។ ពិតណាស់ រ៉ស៊ូលុលឡោះ សល់ឡល់ឡហ៊ូអាឡៃហ៊ីវ៉ាសាល់ឡាំ លោកបានរំលែកទុក្ខចំពោះកូនស្រីរបស់លោក ហ្សៃណប់ ចំពោះការស្លាប់កូនប្រុសរបស់នាងថា៖ «إِنَّ لِلَّهِ مَا أَخَذَ، وَلَهُ مَا أَعْطَى، وَكُلٌّ عِنْدَهُ بِأَجَلٍ مُسَمًّى، فَلْتَصْبِرْ، وَلْتَحْتَسِبْ» មានន័យថា៖ "ពិតប្រាកដណាស់ អ្វីដែលអល់ឡោះយកទៅវិញ ជាកម្មសិទ្ធិរបស់ទ្រង់ ហើយអ្វីដែលទ្រង់បានផ្តល់ឲ្យ ក៏ជាកម្មសិទ្ធិរបស់ ទ្រង់ដែរ ហើយអ្វីៗទាំងអស់ សុទ្ធតែទ្រង់បានកំណត់អាយុកាលរួច។ ដូចនេះ កូនត្រូវអត់ធ្មត់ និងរំពឹងផលបុណ្យ(ពីទ្រង់)"។ (ពូខរី៖១២៨៤, មូស្លីម៖៩២៣)
គេអាចចូលរួមរំលែកទុក្ខក្រុមគ្រួសារ សាច់ញាតិសពមុនពេលបញ្ចុះសព ឬក្រោយពេលបញ្ចុះសព និងនៅកន្លែងណាក៏បាន មិនថានៅក្នុងម៉ាស្ជិត នៅកន្លែងបញ្ចុះសព នៅឯផ្ទះសព ឬកន្លែងធ្វើការ ឬក៏កន្លែងផ្សេងៗទៀត។
................................................... ដូចជាការបោះតង់ ឬរៀបចំជាពិធីជប់លៀង ហើ់យប្រមូលផ្តុំមនុស្សនោះឡើយ ព្រោះទង្វើទាំងនោះ គឺពុំមែនជាស៊ុណ្ណះរ៉ស៊ូលុលឡោះ សល់ឡល់ឡហ៊ូអាឡៃហ៊ីវ៉ាសាល់ឡាំ និងសហាហ្ពាត់ដ៏ឧត្តុង្គឧត្តមរបស់លោកឡើយ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត វាពុំមែនជាពេលវេលាសមស្របសម្រាប់បង្ហាញភាពសប្បាយរីករាយ រហូតដល់មានការរៀបចំជាកម្មវិធីបែបនេះនោះឡើយ។
ទុក្ខព្រួយ និងទុក្ខសោកចំពោះអ្នកស្លាប់
ការយំ គឺជាក្តីមេត្តាករុណាជាធម្មជាតិរបស់មនុស្ស និងជាការបង្ហាញពីអារម្មណ៍នៃទុក្ខព្រួយ និងការបាត់បង់។ ពិតណាស់ នេត្រាទាំងពីររបស់ ព្យាការី សល់ឡល់ឡហ៊ូអាឡៃហ៊ីវ៉ាសាល់ឡាំ បានសម្រក់ទឹកភ្នែកចុះចំពោះការទទួលមរណភាពកូនប្រុសរបស់លោក អ៊ីព្រហ៊ីម។ (ពូខរី៖១៣០៣, មូស្លីម៖២៣១៥)
សាសនាឥស្លាមបានកំណត់នូវក្បួនច្បាប់ជាច្រើនចំពោះការបង្ហាញនូវអារម្មណ៍ទុក្ខសោកចំពោះអ្នកស្លាប់៖
អ៊ិតហ្ទះ(រយៈពេលរង់ចាំ)របស់ស្ត្រីដែលស្វាមីស្លាប់
គឺរយៈពេលបួនខែដប់ថ្ងៃ ឬរហូតដល់នាងប្រសូត្របុត្រ ប្រសិនបើនាងមានផ្ទៃពោះ។
តើអ្វីខ្លះដែលចាំបាច់លើស្ត្រីក្នុងអំឡុងអ៊ិទហ្ទះនៃការទទួលមរណភាពស្វាមីរបស់ខ្លួន?
ការទៅមើលផ្នូរ(ហ្ស៊ីយ៉ារ៉ោះ)៖ គេបែងចែកការទៅមើលផ្នូរជាបីប្រភេទ៖
១. ការទៅមើលផ្នូរដែលគេជំរុញ(ស៊ូណិត)
គឺជាការទៅមើលផ្នូរដើម្បីរំលឹកពីសេចក្តីស្លាប់ រំលឹកពីផ្នូរ និងឋានបរលោក។ រ៉ស៊ូលុលឡោះ សល់ឡល់ឡហ៊ូអាឡៃហ៊ីវ៉ាសាល់ឡាំ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ "ខ្ញុំធ្លាប់បានហាមឃាត់ពួកអ្នកមិនឲ្យទៅមើលផ្នូរ តែពេលនេះ ចូរពួកអ្នកទៅមើលផ្នូរចុះ"។ រីឯនៅក្នុងសេចក្តីរាយការណ៍ផ្សេងទៀត៖ "ជាការពិតណាស់ វារំលឹកពួកអ្នកពីថ្ងៃបរលោក"។ (មូស្លីម៖៩៧៧, តៀរមីហ្ស៊ី៖១០៥៤) ។ ជាការទៅមើលផ្នូរដែលស្ថិតក្នុងតំបន់ ពុំំមែនត្រូវចំណាយពេលធ្វើដំណើរ ឬត្រូវការការព្យាយាម.........................។
២. ការទៅមើលផ្នូរដែលគេអនុញ្ញាត(ហារូស)
គឺជាការទៅមើលផ្នូរក្នុងគោលបំណងធម្មតាដែលគេអនុញ្ញាត ពុំមែនក្នុងបំណងដើម្បីរំលឹកពីសេចក្តីស្លាប់ ហើយការទៅមើលផ្នូរនោះ ពុំមាននូវប្រការដែលគេហាមឃាត់ ដូចជាការទៅមើលផ្នូរសាច់ញាតិ ឬមិត្តភក្តិ ហើយគេគ្មានបំណងថា និងការនៀតថាដើម្បីរំលឹកពីថ្ងៃបរលោកនោះទេ។
៣. ការទៅមើលផ្នូរដែលគេហាមឃាត់(ហារ៉ាំ)
គឺជាការទៅមើលផ្នុរដែលមានផ្ទុកទៅដោយប្រការណាមួយក្នុងចំណោមប្រការដែលគេហាមឃាត់ ដូចជាការអង្គុយលើផ្នូរ ដើរកាត់ពីលើផ្នុរ ការទះកំផ្លៀងខ្លួនឯង យំសោក និងតម្លើងសំឡេងខ្លាំងៗ ឬធ្វើនូវប្រការណាមួយក្នុងចំំណោមប្រការដែលគេបង្កើតថ្មី(ប្រការពិទអះ) ដូចជាការបួងសួងសុំទូអាពីអល់ឡោះតាមរយៈអ្នកស្លាប់ ឬសុំពរជ័យពីផ្នូរ សុំការខន្តី អត់ឱនពីផ្នូរ ឬធ្វើនូវទង្វើស្ហ៊ីរិកណាមួយ ដូចជាការបួងសួងសុំពីអ្នកស្លាប់ឲ្យជួយសម្រេចបំំណង និងសុំជំនួយពីផ្នូរជាដើម។
ចំពោះការទៅមើលផ្នូររបស់ជនមូស្លីម គប្បីឲ្យការទៅមើលផ្នូររបស់គេក្នុងគោលបំណងមួយចំនួនដូចជា៖
នៅក្នុងពេលទៅមើលផ្នូរនេះ គប្បីត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នពីការអង្គុយលើផ្នូរ ឬដើរកាត់់ពីលើផ្នូរ ដើម្បីជាការគោរព និងឲ្យតម្លៃដល់អ្នកស្លាប់។ ហេតុនេះហើយទើបព្យាការី សល់ឡល់ឡហ៊ូអាឡៃហ៊ីវ៉ាសាល់ឡាំ លោកបានបញ្ជាក់ពីទណ្ឌកម្មនៃការធ្វើដូចនេះ ដោយប្រសាសន៍របស់លោកថា៖ "ប្រសិនបើបុគ្គលណាម្នាក់នៃពួកអ្នកអង្គុយលើរងើកភ្លើង ហើយវាឆេះអាវរបស់គាត់ ថែមទាំងរាលដាលដល់ស្បែករបស់គាត់ គឺវាល្អសម្រាប់គាត់ជាងការដែលគាត់អង្គុយលើផ្នូរទៅទៀត"។ (មូស្លីម៖៩៧១)
ទូអានៅទីផ្នូរ
ក្នុងចំណោមទូអាដែលមានបញ្ជាក់ត្រឹមត្រូវពីស៊ុណ្ណះនៅពេលទៅមើលផ្នូរនោះគឺ៖ «السلام عليكم دار قوم مؤمنين، وإِنا إِن شاء الله بكم لاحقون» មានន័យថា៖ "សូមសន្តិភាពកើតមានដល់អ្នកទាំងអស់គ្នា ឱអ្នកដែលនៅក្នុងផ្នូរទាំងឡាយនៃអ្នកដែលមានជំនឿ។ ជាការពិតណាស់ ពួកយើងខ្ញុំ ប្រសិនបើអល់ឡោះទ្រង់មានចេតនានោះ ច្បាស់ជានឹង(ស្លាប់)ទៅតាមពួកអ្នកជាមិនខានឡើយ"។ (មូស្លីម៖២៤៩) ឬក៏ពោលថា៖ «السلام على أهل الديار من المؤمنين والمسلمين، ويرحم الله المستقدمين منا والمستأخرين، وإِنا إِن شاء الله بكم للاحقون» មានន័យថា៖ "សូមសន្តិភាពកើតមានដល់អ្នកដែលនៅក្នុងផ្នូរទាំងឡាយនៃអ្នកដែលមានជំនឿ និងអ្នកមូស្លីម។ ហើយសូមអល់ឡោះមេត្តាអាណិតស្រឡាញ់អ្នកដែលទៅមុន និងអ្នកដែលទៅក្រោយក្នុងចំណោមពួកយើងផង។ ជាការពិតណាស់ ពួកយើងខ្ញុំ ប្រសិនបើអល់ឡោះទ្រង់មានចេតនានោះ ច្បាស់ជានឹង(ស្លាប់)ទៅតាមពួកអ្នកជាមិនខានឡើយ" ឬក៏ពោលថា៖ « السلام عليكم أهل الديار من المؤمنين والمسلمين، وإنا إن شاء الله للاحقون، أسأل الله لنا ولكم العافية » មានន័យថា៖ "សូមសន្តិភាពកើតមានដល់អ្នកទាំងអស់គ្នា ឱអ្នកដែលនៅក្នុងផ្នូរទាំងឡាយនៃអ្នកដែលមានជំនឿ និងអ្នកមូស្លីម។ ជាការពិតណាស់ ពួកយើងខ្ញុំ ប្រសិនបើអល់ឡោះទ្រង់មានចេតនានោះ ច្បាស់ជានឹង(ស្លាប់)ទៅតាមពួកអ្នកជាមិនខានឡើយ។ ខ្ញុំសូមបួងសួងសុំពីអល់ឡោះឲ្យពួកយើងនិងពួកអ្នកទទួលបាននូវភាពសុខសាន្ត"។