مرګ او جنازه دا مهال برخه
درس د مړي تدفین او په هغه باندي د جنازي لمونځ کول.
په ټولو مسلمانانو باندې د جنازې مونځ فرض دی،په یو فرد نه،نو دا فرض کفایه دی،که بعضې خلک یې ادا کړي،نو د نورو ګناه ساقطه شي،او رسول الله هغه کس ته زیری ورکړی چې په جنازه مونځ کوي،چې د هغه لپاره یو غر اجر دی،هغه فرمايي:څوک چې په جنازه کې شریک شي،او د مونځ پورې حصار شي،نو دده لپاره یو قیراط اجر دی،او څوک چې ددفن پورې شریک شي،د هغه لپاره دوه قیراطه دي،پوښتنه وشوه:چې قیراطان څه ته وايي:هغه وفرمایل:ددوه غټو غرونو په مقدار اجر
په جنازه کې د حاضریدو فضیلت
په جنازه کې حاضریدل،او دې پسې تګ کې ډیر فواید دي:اهم دادي:د مړي حق ادا کول په هغه باندې د جنازې مونځ کول،د هغه سپارش کول،او دعا ورته کول،د هغه د کورنۍ حق ادا کول،په مصیبت کې د هغوۍ تعزیت او تسلي ورکول،او د خپل ځان لپاره اجر حاصول،د مړي او جنازې څخه عبرت حاصلول.
۱.مستحب ده چې د جنازې مونځ په جماعت سره ادا کړی شي،امام به مخکې شي،او مقتدیان به د هغه په اقتدا کې ودریږي،لکه د عام جماعت مونځ
۲.مړی به د مونځ کوونکو او قبلې په مابین کې اچول کیږي،او امام به د مړي سر ته ودریږي،او د ښځې د جنازې مینځ ته لکه دا سنت طریقه ده
-
اولنی تکبیر
مونځ کوونکی به لاسونه اوچت کړي،د اوږو پورې یا غوږونو پورې او لاسونه به اوچت کړي،بیا به لاسونه په سینه کیږدي،سبحانک اللهم به نه وايي بلکې اعوذ بالله بسم الله او سورت فاتحه په پټه باندې.
دویم تکبیر
بیا به دویم تکبیر وايي،ددي نه پس به درود وايي،هر قسم الفاظ ددرود ویلی شي،البته که درود ابراهیمي ووايي نو افضل دی،چې هغه دادی (اللّهمَّ صلّ على محمدٍ وعَلَى آلِ محمدٍ كما صليتَ على إِبراهيمَ وعلى آلِ إبراهيمَ إنكَ حَميدٌ مَجيد، اللّهمَّ بارك على محمدٍ وعلى آلِ محمدٍ كما باركتَ على إِبراهيم وعلى آلِ إبراهيمَ إِنَّكَ حَميدٌ مَجيد).
دریم تکبیر
بیا به دریم تکبیر وايي:او ددې نه پس د مړي لپاره دعا د رحمت او مغفرت او جنت،هره دعا کولی شي،یعني د ځانه جوړولی شي،البته که د رسول الله څخه وارد یا نقل شوې دعاګانې ووايي نو افضل ده
ددغه دعاګانو څخه داده ة: "اللهم اغفر له وارحمه، وعافه واعف عنه، وأكرم نزله، ووسِّع مدخله، واغسله بالماء والثلج والبرد، ونقه من الخطايا كما نقَّيت الثَّوب الأبيض من الدَّنس، وأبدله داراً خيراً من داره، وأهلاً خيراً من أهله، وزوجاً خيراً من زوجه، وأدخله الجنَّة، وأعذهُ من عذاب القبر -أو من عذاب النار- الله معافي ورته وکړه،رحم پرې وکړه،عافیت ورکړه،ښایسته میلمستیا یې وکړه،او قبر ورله وسیع کړه،په اوبو،واوره،او ګلۍ سره يې ووینځه،د ګناهونو څخه یې داسې پاک کړه لکه څنګه چې سپینه کپړه د ګند څخه پاکولی شي،او ده ته په بدله کې ددنیا د کور نه ښه کور ورکړه،او ددې اهل نه ښه اهل،او ښځه بهترینه،او جنت ته یې داخل کړه،او د قبر د عذاب څخه یې بچ کړه.
څلورم تکبیر
بیا به څلورم تکبیر کوي،او ددې نه پس به لګ صبر کوي،بیا به ښې طرفته سلام ګرځوي.
په مسجد کې د جنازې مونځ ادا کول جایز دي،یا د مسجد نه بهر بل ځای کې،یا په مقبره کې،دا ټولې طریقې د الله د پیغمبر څخه نقل دي.
سنت داده چې جنازه کې جلدي وشي،او مقبرې ته هم په جلدۍ سره وړل،او دفن کول،د ابو هریره رضي الله عنه څخه روایت دی،چې نبي صلی الله علیه وسلم فرمايي:په جنازه کې جلدي وکړۍ،که نیک و،نو تاسو يې د الله طرفته وړاندې کوۍ،او که بد و،نو یو بوج دی چې د خپلو اوږو څخه یې لرې کوۍ.
څوک چې جنازه کې شرکت وکړي،د هغه لپاره مسنون ده چې د هغې په اوچتولو کې شرکت وکړي،او سړي به جنازه اوچتوي،ښځې نه،د هغې مخې یا وروسته تګ ،که مقبره جدا وي،یا مشقت و،نو په ګاړي یا سورلۍ کې اوړلی شي.
د مړي ددفن کولو په وخت د بعضې امورو لحاظ ساتل
کوم خلک چې په دفن کې شریک شوي،د هغوۍ لپاره مسنون ده،چې د مړي لپاره د ثابت قدمۍ او مغفرت دعا وکړي،ځکه نبي صلی الله علیه وسلم به چې کله د مړي ددفن کولو نه فارغ شو،نو د قبر دپاسه به ودریده،او وبه يې فرمایل:د خپل ورور لپاره د بخشش دعا وکړئ،او د الله څخه ثابت قدمي ورته وغواړئ،ځکه دده څخه به وس پوښتنه کیږي.
