ផ្នែកបច្ចុប្បន្ន model:
មេរៀន ជីវប្រវត្តិរបស់ព្យាការីមូហាំម៉ាត់ ﷺ (២)
ព្យាការី សអវ ត្រូវបានតែងតាំងជាអ្នកនាំសារដោយនាំមកនូវសារឥស្លាម
ប្រការដំបូងគេដែលជាការចាប់ផ្តើមនូវភាពជាព្យាការីរបស់ រ៉ស៊ូលុលឡោះ សអវ គឺការយល់សុបិនមួយយ៉ាងពិតប្រាកដ។ លោកធ្លាប់សុបិនឃើញអ្វីមួយក្នុងដំណេក ហើយវាពិតជាបានកើតឡើងប្រាកដមែន ប្រៀបដូចពន្លឺអរុណ្ណោភាស។ ហេតុការណ៍បែបនេះបានកន្លងផុតអស់រយៈពេលប្រាំមួយខែ។ ក្រោយមក វ៉ាហ៊ី(សាររបស់អល់ឡោះ)ក៏ចាប់ផ្តើមបញ្ចុះមក។
នៅពេលដែលអាយុរបស់ព្យាការី ﷺ ឈានដល់អាយុ៤០ឆ្នាំ លោកចូលចិត្តនៅស្ងាត់តែម្នាក់ឯងឆ្ងាយពីមនុស្សម្នា។ លោកបានចំណាយពេលវេលាក្នុងខែរ៉ម៉ាហ្ទនទៅស្នាក់នៅក្នុងរូងភ្នំហ៊ីរ៉ក ដើម្បីធ្វើការធ្មឹងធ្មាត និងធ្វើការគោរពសក្ការៈតែម្នាក់ឯង។ ព្យាការី ﷺ នៅតែបន្តធ្វើបែបនេះ រហូតដល់វ៉ាហ៊ីបានមកដល់លោកក្នុងខណៈពេលដែលលោកស្ថិតនៅម្នាក់ឯងក្នុងរូងភ្នំ។
នៅពេលដែលអាយុរបស់ព្យាការីមូហាំម៉ាត់ ﷺ គ្រប់អាយុ៤០ឆ្នាំ រស្មីនៃភាពជាព្យាការីក៏បានរះឡើងលើរូបលោក។ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានផ្តល់កិត្តិយសដល់លោកតាមរយៈសាររបស់ទ្រង់ និងបានតែងតាំងរបស់លោកទៅកាន់សព្វភាវៈ(ម៉ាខ្លូក)របស់ទ្រង់ ហើយទ្រង់បានជ្រើសរើសលោកជាពិសេសដោយភាពអស្ចារ្យរបស់ទ្រង់ និងបានចាត់តាំងរូបលោកជាអ្នកទទួលខុសត្រូវរវាងលោកនិងខ្ញុំបម្រើរបស់ទ្រង់។ ម៉ាឡាអ៊ីកាត់ជីព្រីល អាឡៃហ៊ីស្សាឡាម បានមកដល់លោកតាមបទបញ្ជាពីអល់ឡោះជាម្ចាស់ ហើយទ្រង់បានតែងតាំងលោកជាក្តីមេត្តាករុណាដល់សាកលលោកទាំងមូល ជាអ្នកផ្តល់ដំណឹងរីករាយ និងដាស់តឿនព្រមានទៅកាន់មនុស្សលោកទូទៅ។
ចាប់តាំងពីព្យាការី សអវ ទទួលបាននូវបទបញ្ជាពីអល់ឡោះជាម្ចាស់ឲ្យផ្សព្វផ្សាយសាររបស់ទ្រង់ ដោយបន្ទូលរបស់ទ្រង់ថា៖ “ឱអ្នកដណ្ដប់ភួយ(មូហាំម៉ាត់)! ចូរអ្នកក្រោកឡើង ហើយចូរអ្នកដាស់តឿនព្រមាន(មនុស្សលោកពីទណ្ឌកម្មរបស់អល់ឡោះ)”។(អាល់មុទហ្ទាសសៀរ៖ ១-២) ។ ព្យាការី សអវ លោកបានក្រោកឡើងភ្លាមៗដោយធ្វើការអំពាវនាវមនុស្សលោកទៅកាន់ការគោរពសក្ការៈចំពោះអល់ឡោះជាម្ចាស់តែមួយគត់ និងទៅកាន់ការទទួលយកសាសនាដែលអល់ឡោះបានបញ្ចូនមកតាមរយៈលោក។
ការអំពាវនាវដោយស្ងាត់ៗ(លាក់បាំង)
ព្យាការី ﷺ លោកបានចាប់ផ្តើមអំពាវនាវមនុស្សលោកទៅកាន់សាសនាឥស្លាមដោយស្ងៀមស្ងាត់ដើម្បីកុំឲ្យអ្នកស្រុកម៉ាក្កះមានការបះបោរប្រឆាំងនឹងលោក។ លោកបានបង្ហាញពីឥស្លាមទៅកាន់អ្នកជិតស្និទ្ធនឹងលោកជាងគេក្នុងចំណោមក្រុមគ្រួសាររបស់លោក និងមិត្តភក្តិរបស់លោក ហើយលោកក៏បង្ហាញពីឥស្លាមដល់មនុស្សគ្រប់គ្នាដែលលោកយល់ឃើញថាជាមនុស្សល្អ ស្រឡាញ់សច្ចភាព និងគុណធម៌។
អ្នកដែលចូលឥស្លាមដំបូងគេ
អ្នកដែលបានចូលឥស្លាមដំបូងគេបង្អស់ គឺភរិយារបស់លោក ខទីហ្ជះ រទអ, សហាហ្ពាត់របស់លោក អាពូហ្ពាកើរ រទអ, ជីដូនមួយរបស់លោក អាលី ពិន អាពីត៏ឡឹប រទអ និងអ្នកបម្រើរបស់លោក ហ៊្សេទ ពិន ហារីសះ រទអ។
បន្ទាប់មក បទបញ្ជារបស់អល់ឡោះជាម្ចាស់ដែលដាក់បទបញ្ជាឲ្យធ្វើការអំពាវនាវដោយបើកចំហបានមកដល់៖ “ហេតុនេះ ចូរអ្នកអំពាវនាវដោយចំហនូវអ្វី(សាររបស់អល់ឡោះ)ដែលគេ(អល់ឡោះ)ដាក់បទបញ្ជា”។ (អាល់ហ៊ិជ្ជរ៍៖៩៤)។ ពេលនោះ រ៉ស៊ូលុលឡោះ សអវ លោកបានបង្ហាញនូវការអំពាវនាវរបស់លោកទៅកាន់សាសនាឥស្លាម ព្រមទាំងបើកចំហនូវសេចក្តីពិត ដូចដែលអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានដាក់បទបញ្ជា។
នៅពេលដែលរ៉ស៊ូលុលឡោះ សអវ លោកអំពាវនាវមនុស្សដោយបើកចំហ លោកបានទទួលរងនូវការប្រឆាំង និងការរារាំងការអំពាវនាវរបស់លោកតាមគ្រប់មធ្យោបាយពីសំណាក់ថ្នាក់ដឹកនាំនៃពួកគូរ៉័ស្ហ ដូចជាការចំអកឡកឡឺយ ការប្រមាថមើលងាយ ការសើចចំអក និងការបដិសេធ ដើម្បីឲ្យអ្នកឥស្លាមទទួលរងនូវភាពទាបថោក បំភ្លៃនូវការបង្រៀនរបស់សាសនាឥស្លាម បង្កើតនូវការសង្ស័យ ផ្សព្វផ្សាយការឃោសនាមិនពិត និងចរចាជាមួយព្យាការី សអវ ដើម្បីឲ្យលោកបោះបង់ចោលការអំពាវនាវជាថ្នូរនឹងផលប្រយោជន៍ជាក់លាក់ណាមួយជាដើម។
នៅពេលដែលពួកមុស្ហរីគីន(ពួកពហុទេពនិយម)មើលឃើញថា មធ្យោបាយទាំងអំបាលម៉ានខាងលើមិនបានទទួលផលអ្វីសោះ ហើយរ៉ស៊ូលុលឡោះ សអវ នៅតែបន្តការអំពាវនាវរបស់លោកដដែល ពួកគេក៏សម្រេចធ្វើការវាយប្រហារប្រឆាំងនឹងសាសនាឥស្លាម។ ពួកគេចាប់ផ្តើមធ្វើទុក្ខបុកម្នេញព្យាការី សអវ ធ្វើទារុណកម្ម និងគាបសង្កត់បណ្តាសហាហ្ពាត់របស់លោកដែលមានជំនឿជាមួយលោក។ នៅពេលដែលពួកមុស្ហរីគីនធ្វើទុក្ខបុកម្នេញកាន់តែខ្លាំងឡើងៗមកលើអ្នកឥស្លាម ព្យាការី សអវ ក៏បានដាក់បទបញ្ជាឲ្យសហាហ្ពាត់របស់លោកភៀសខ្លួនទៅកាន់ទឹកដីហាហ្ពាស្ហះ(ប្រទេសអេចូពី)។ ពេលនោះ អ្នកមូស្លីមមួយចំនួនក្នុងចំណោមបុរស និងស្រ្តីក៏បាននាំគ្នាភៀសខ្លួនទៅកាន់ទីនោះក្នុងឆ្នាំទីប្រាំនៃការតែងតាំងជាព្យាការី។
ក្នុងពេលដែលព្យាការី សអវ ស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលដែលការអំពាវនាវរបស់លោកស្ថិតនៅលើផ្លូវដ៏លំបាករវាងការទទួលជោគជ័យ និងការទទួលការគាបសង្កត់ ព្រឹត្តិការណ៍ អ៊ិសរ៉ក និងមៀករ៉ច ក៏បានកើតឡើង។ ការកើតមាននូវព្រឹត្តិការណ៍នេះ គឺជាការពង្រឹងស្មារតីរ៉ស៊ូលុលឡោះ សអវ និងជាការផ្តល់កិត្តិយសដល់លោកក្រោយពីការតស៊ូក្នុងការអំពាវនាវ ការអត់ធ្មត់ចំពោះការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ការគាប់សង្កត់ ការប្រឆាំង និងការងាកចេញពីសំណាក់ពួកមុស្ហរីគីន អស់រយៈកាលជាច្រើនឆ្នាំ។
ការអំពាវនាវក្រៅទីក្រុងម៉ាក្កះ
ព្យាការី សអវ លោកចាប់ផ្តើមបង្ហាញសាសនាឥស្លាមដល់អ្នកដែលនៅក្រៅទីក្រុងម៉ាក្កះ ដោយលោកបានធ្វើដំណើរទៅកាន់តំបន់តអ៊ីហ្វ។ នៅពេលដែលលោកជួបប្រទះនឹងការប្រឆាំង និងការងាកចេញអំពីពួកគេ លោកក៏វិលត្រឡប់ទៅកាន់ក្រុងម៉ាក្កះវិញ ហើយលោកចាប់ផ្តើមបង្ហាញសាសនាឥស្លាមដល់បណ្តាកុលសម្ព័ន្ធ និងបុគ្គលផ្សេងៗក្នុងរដូវកាលនៃការធ្វើធម្មយាត្រាហាជ្ជី។
សច្ចាប្រណិធានអាល់អាក៏ហ្ពះទាំងពីរលើក
ក្នុងឆ្នាំទី១១នៃការតែងតាំងជាអ្នកនាំសារ នៅក្នុងរដូវកាលនៃនៃការធ្វើធម្មយាត្រាហាជ្ជី ព្យាការីមូហាំម៉ាត់ សអវ បានជួបនឹងបុគ្គលប្រាំមួយនាក់ដែលមកពីក្រុងយ៉ាសរិប(ដែលក្រោយមក គេបានប្រសិទ្ធិនាមថា ក្រុងម៉ាទីណះ)។ នៅពេលនោះ លោកបានបង្ហាញឥស្លាមដល់ពួកគេ និងបានបញ្ជាក់ប្រាប់ពួកគេពីធាតុពិតនៃសាសនានេះ ហើយបានអំពាវនាវពួកគេទៅកាន់អល់ឡោះជាម្ចាស់ ព្រមទាំងបានសូត្រគម្ពីរគួរអានឲ្យពួកគេស្តាប់។ ពេលនោះ ពួកគេក៏បានចូលឥស្លាម។ ក្រោយមក ពួកគេក៏បានវិលត្រឡប់ទៅកាន់ក្រុងម៉ាទីណះវិញ រួចអំពាវនាវក្រុមរបស់ពួកគេឲ្យចូលសាសនាឥស្លាមផងដែរ រហូតដល់សាសនាឥស្លាមបានរីកសុសសាយក្នុងចំណោមពួកគេ។ បន្ទាប់មក ការធ្វើសច្ចាប្រណិធាន អាល់អាក៏ហ្ពះ លើកទីមួយ ក៏បានបញ្ចប់ក្នុងឆ្នាំទី១២ ហើយក្រោយមក ក៏មានសច្ចាប្រណិធាន អាល់អាក៏ហ្ពះ លើកទីពីរក្នុងឆ្នាំទី១៣។ ការធ្វើសច្ចាប្រណិធាននេះ គឺធ្វើឡើងដោយស្ងាត់ៗ។ នៅក្រោយពេលដែលការសច្ចាប្រណិធានបានបញ្ចប់ រ៉ស៊ូលុលឡោះ សអវ ក៏បានដាក់បទបញ្ជាឲ្យអ្នកមូស្លីមដែលនៅជាមួយលោក ធ្វើការភៀសខ្លួន(ហ៊ិជ្ជរ៉ោះ)ទៅកាន់ក្រុងម៉ាទីណះ។ ពេលនោះ ពួកគេក៏បានចាកចេញតាមការបញ្ជារបស់លោក។
នៅពេលដែលអ្នកមូស្លីមភាគច្រើនបានភៀសខ្លួនចាកចេញពីក្រុងម៉ាក្កះហើយនោះ ព្យាការី សអវ រួមនឹង អាពូហ្ពាកើរ រទអ ក៏បានភៀសខ្លួនចំណាកស្រុកទៅកាន់ក្រុងម៉ាទីណះដែរ ក៏ប៉ុន្តែលោកធ្វើដំណើរក្នុងទិសដៅផ្ទុយ(ពីផ្លូវធម្មតាដែលគេធ្វើដំណើរទៅកាន់ក្រុងម៉ាទីណះ)ដើម្បីលាក់បាំងកិច្ចការរបស់ពួកគាត់ពីពួកគូរ៉័ស្ហ។ លោកទាំងពីរបានចូលលាក់ខ្លួនក្នុងរូងភ្នំ“សួរ”ចំនួនបីយប់។ ក្រោយមក លោកទាំងពីរបានចាកចេញពីរូងភ្នំ រួចបន្តដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់ក្រុងម៉ាទីណះតាមផ្លូវមួយដែលគ្មានមនុស្សណាម្នាក់ធ្លាប់ដើរ នៅជិតឆ្នេរសមុទ្រក្រហម។ នៅពេលដែលព្យាការី សអវ និងអ្នករួមដំណើរជាមួយលោក(អាពូហ្ពាកើរ) បានទៅដល់ទីក្រុងម៉ាទីណះ បណ្តាអ្នកមូស្លីមបានចេញមកទទួលលោកដោយក្បួនដង្ហែរយ៉ាងអស្ចារ្យ ពោរពេញទៅដោយភាពសប្បាយរីករាយ។
កិច្ចការដំបូងគេដែលព្យាការី សអវ លោកបានធ្វើក្រោយពេលដែលលោកបានទៅដល់ក្រុងម៉ាទីណះ គឺការកសាងម៉ាស្ជិតណាហ្ពាវី(ម៉ាស្ជិតព្យាការី) និងការធ្វើឲ្យពួកមូហាជីរីន(អ្នកដែលភៀសខ្លួនពីម៉ាក្កះ) និងពួកអាន់សរ(អ្នកដែលជួយទំនុកបម្រុងនៅម៉ាទីណះ)កា្លយជាបងប្អូននឹងគ្នា ដើម្បីជាការចាក់គ្រឹះកសាងសង្គមឥស្លាមថ្មីនៅទីនោះ។
ក្រោយពីការភៀសខ្លួនចំណាកស្រុកទៅកាន់ក្រុងម៉ាទីណះ ក្បួនច្បាប់ឥស្លាមជាច្រើនត្រូវបានបញ្ចុះមកជាបន្តបន្ទាប់ ដូចជា ការបរិច្ចាគហ្សាកាត់ ការបួស ការធ្វើហាជ្ជី ការតស៊ូក្នុងមាគ៌ាអល់ឡោះ ការអាហ្សាន ការប្រើគ្នាឲ្យធ្វើល្អនិងហាមឃាត់គ្នាពីទង្វើអាក្រក់ ក៏ដូចជាក្បួនច្បាប់ឥស្លាមជាច្រើនផ្សេងទៀត។
អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានបញ្ចុះច្បាប់អនុញ្ញាតឲ្យអ្នកមូស្លីមធ្វើការប្រយុទ្ធដើម្បីការពារសាសនារបស់ពួកគេ និងទឹកដីរបស់ពួកគេ ហើយក៏ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយសាររបស់ឥស្លាមដ៏អមតៈ។ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានមានបន្ទូលថា៖ “(ឥឡូវនេះ)គេបានអនុញ្ញាតឱ្យបណ្ដាអ្នក(ដែលមានជំនឿ)ដែលត្រូវគេធ្វើសង្គ្រាមមកលើ ដោយសារតែពួកគេត្រូវបានគេបំពាននោះ(ឱ្យធ្វើសង្គ្រាមតបត)”។ នេះគឺជាវាក្យខណ្ឌដំបូងគេបង្អស់ដែលបានបញ្ចុះមកដែលអនុញ្ញាតឲ្យធ្វើសង្គ្រាម ហើយពិតណាស់ រ៉ស៊ូលុលឡោះ សអវ លោកបានចូលរួមក្នុងសមរភូមិចំនួន២៧សមរភូមិ និងបានបញ្ជូនកងពល(ទៅប្រយុទ្ធ)ចំនួន៥៦កងពល។
ព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗដែលកើតមានឡើងក្រោយចំណាកស្រុក
តទៅនេះ យើងនឹងបង្ហាញជូននូវព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗមួយចំនួនដែលកើតមានឡើងក្រោយចំណាកស្រុករបស់ព្យាការី សអវ ទៅកាន់ក្រុងម៉ាទីណះ៖
ឆ្នាំទីមួយនៃចំណាកស្រុក
ឆ្នាំទីពីរនៃចំណាកស្រុក
ដាក់កាតព្វកិច្ចហ្សាកាត់ បួស កើតមានសមរភូមិហ្ពាទើរ ដែលក្នុងសមរភូមិនេះ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានធ្វើឲ្យអ្នកមូស្លីមមានភាពខ្លាំងក្លា និងជួយពួកគេឲ្យយកជ័យជម្នះលើពួកមុស្ហរីគីន(ពួកពហុទេពនិយម)។
ឆ្នាំទីបីនៃចំណាកស្រុក
កើតមានសមរភូមិអ៊ូហ៊ុទ ដែលក្នុងសមរភូមិនេះ អ្នកមានជំនឿត្រូវទទួលបរាជ័យ ព្រោះតែការធ្វើផ្ទុយពីការណែនាំរបស់ព្យាការី សអវ ដោយពួកគេនាំគ្នាចុះពីលើភ្នំ “រូម៉ាត” ដើម្បីប្រមូលជ័យភណ្ឌ។
ឆ្នាំទីបួននៃចំណាកស្រុក
កើតមានសមរភូមិ អម្បូរ អាន់ណាហ្ទៀរ ដែលក្នុងសមរភូមិនេះ រ៉ស៊ូលុលឡោះ សអវ លោកបានបណ្តេញជនជាតិយូដាអម្បូរ អាន់ណាហ្ទៀរ ចេញពីទីក្រុងម៉ាទីណះ ដោយសារតែពួកគេបានបំពានលើកិច្ចព្រមព្រៀងដែលបានចែងរវាងពួកគេ និងអ្នកមូស្លីម។
ឆ្នាំទីប្រាំនៃចំណាកស្រុក
កើតមានសមរភូមិ អម្បូរ អាល់មុសត៏ឡឹក សមរភូមិអះហ្សាប និងសមរភូមិអម្បូរ គូរ៉យហ្សោះ។
ឆ្នាំទីប្រាំមួយនៃចំណាកស្រុក
កើតមានកិច្ចចរចារសន្តិភាព អាល់ហ៊ូទៃពីយ៉ះ រវាងអ្នកមូស្លីម និងពួកគូរ៉័ស្ហ។
ឆ្នាំទីប្រាំពីរនៃចំណាកស្រុក
កើតមានសមរភូមិ ខយពើរ ហើយនៅក្នុងឆ្នាំនេះដែរ រ៉ស៊ូលុលឡោះ សអវ និងអ្នកឥស្លាមបានចូលក្រុងម៉ាក្កះ និងបានធ្វើអ៊ុមរ៉ោះ ដែលជាការធ្វើអ៊ុមរ៉ោះសង(ព្រោះឆ្នាំទីប្រាំមួយត្រូវបានពួកគូរ៉័ស្ហរារាំងមិនឲ្យចូលម៉ាក្កះដើម្បីធ្វើអ៊ុមរ៉ោះ)។
ឆ្នាំទីប្រាំបីនៃចំណាកស្រុក
កើតមានសមរភូមិ មុតាស រវាងអ្នកឥស្លាមនិងពួករ៉ូម ការរំដោះបានទីក្រុងម៉ាក្កះ និងសមរភូមិហ៊ូណែនប្រឆាំងនឹងកុលសម្ព័ន្ធ ហាវ៉ាហ្សិន និង សាគីហ្វ។
ឆ្នាំទីប្រាំបួននៃចំណាកស្រុក
កើតមានសមរភូមិ តាពូក ដែលវាជាសមរភូមិចុងក្រោយរបស់រ៉ស៊ូលុលឡោះ សអវ។ ក្នុងឆ្នាំនេះដែរ ប្រតិភូជាច្រើនបានមកជួបរ៉ស៊ូលុលឡោះ សអវ ហើយមនុស្សម្នាបានចូលសាសនារបស់អល់ឡោះទាំងក្រុមៗ។ គេប្រសិទ្ធិនាមឆ្នាំនេះថា ឆ្នាំទទួលប្រតិភូ។
ឆ្នាំទីដប់នៃចំណាកស្រុក
ការធ្វើហាជ្ជីវ៉ាហ្ទាក(ហាជ្ជីលាដំណើរ)។ ក្នុងការធ្វើហាជ្ជីនេះ មានអ្នកមូស្លីមច្រើនជាងដប់ម៉ឺននាក់ចូលរួមធ្វើហាជ្ជីជាមួយនឹងព្យាការី សអវ។
នៅពេលដែលការអំពាវនាវបានពេញលេញ សាសនាឥស្លាមបានរីកសាយពាសពេញឧបទ្វីបអារ៉ាប់ មនុស្សលោកបានចូលសាសនាឥស្លាមទាំងក្រុមៗ ហើយពន្លឺនៃការរីករាលដាលរបស់វាបានចាប់ផ្តើមលេចឡើងក្នុងពិភពលោក ដោយគ្របដណ្ដប់លើសាសនាដទៃទៀតនោះ រ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ លោកមានអារម្មណ៍ដឹងពីការជិតឈានដល់ទីអវសាននៃជីវិតរបស់លោក។ ដូចនេះ លោកក៏ចាប់ផ្តើមរៀបចំខ្លួនដើម្បីជួបនឹងម្ចាស់របស់លោក ហើយពាក្យសម្តី និងកាយវិការដែលចង្អុលបង្ហាញពីការជិតឈានដល់ពេលលាចាកពីលោកិយដែលមិនគង់វង្សនេះ ក៏បានស្តែងចេញពីខ្លួនរបស់លោក។
ក្នុងឆ្នាំទីដប់មួយនៃចំណាកស្រុក ព្យាការី សអវ លោកក៏បានទទួលមរណភាពនាថ្ងៃច័ន្ទ ទី១២នៃខែរ៉ពីអ៊ុលអាវវ៉ាល់(ខែទីបីនៃប្រតិទិនឥស្លាម)។
ព្យាការី សអវ លោកទទួលមរណភាពក្នុងជន្មាយុ៦៣ឆ្នាំ ក្នុងនោះ ៤០ឆ្នាំមុនក្លាយជាព្យាការី និង២៣ឆ្នាំក្នុងភាពជាព្យាការីនិងអ្នកនាំសារ ដោយ១៣ឆ្នាំ លោករស់នៅក្រុងម៉ាក្កះ និង១០ឆ្នាំ លោករស់នៅក្រុងម៉ាទីណះ។
ថ្វីបើរ៉ស៊ូលុលឡោះ សអវ លោកបានទទួលមរណភាពក៏ពិតមែន តែសាសនារបស់លោក នៅបន្តគង់វង្សជានិច្ច។ លោកបានទទួលមរណភាពក្នុងពេលដែលគ្មានប្រការល្អណាមួយ លើកលែងតែលោកបានចង្អុលបង្ហាញប្រជាជាតិរបស់លោកឲ្យធ្វើវា ហើយក៏គ្មានប្រការអាក្រក់ណាមួយដែរ លើកលែងតែលោកបានដាស់តឿនព្រមានឲ្យប្រុងប្រយ័ត្នអំពីវា។ ហើយប្រការល្អដែលលោកបានចង្អុលបង្ហាញទៅកាន់វានោះ គឺតាវហេទ(ជំនឿឯកទេពនិយម) និងរាល់ប្រការទាំងឡាយណាដែលអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់ស្រឡាញ់ និងពេញចិត្ត។ ចំណែកឯប្រការអាក្រក់ដែលលោកបានដាស់តឿនព្រមានអំពីវានោះ គឺអំពើស្ហ៊ីរិក និងរាល់ប្រការទាំងឡាយណាដែលអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់ស្អប់ខ្ពើម និងបដិសេធ។