និយមន័យហាជ្ជី

ហាជ្ជី គឺជាគោលបំណងឆ្ពោះទៅកាន់ម៉ាស្ជិតអាល់ហារ៉មនៅក្នុងពេលវេលាដែលត្រូវបានគេកំណត់ជាក់លាក់ដើម្បីបំពេញកិច្ចធម្មយាត្រា ដែលវាគឺជាកាយវិការ និងពាក្យសំដីដែលបាននាំមកពីព្យាការី ﷺ ដូចជាការកាន់តំណមអៀហរ៉ម, ការតវ៉ាហ្វ(ដើរប្រទក្សិណ)ជុំវិញកាក់ហ្ពះចំនួនប្រាំពីរជុំ, ការដើរសាអ៊ីចំនួនប្រាំពីរជុំរវាងភ្នំសហ្វា និងភ្នំម៉ារវ៉ះ, ការស្នាក់នៅវាលអារ៉ហ្វះ និងការគប់គោលនៅឯតំបន់មីណា -ល-។ នៅក្នុងការធ្វើធម្មយាត្រាហាជ្ជីនោះដែរ គឺផ្តល់នូវផលប្រយោជន៍យ៉ាងធំធេងសម្រាប់ខ្ញុំបម្រើរបស់អល់ឡោះជាម្ចាស់ ដូចជាការប្រកាសពីគោលជំនឿឯកទេពនិយម(តាវហេទ)ទៅចំពោះអល់ឡោះជាម្ចាស់ ទទួលបាននូវការអភ័យទោសដ៏ធំធេងពីអល់ឡោះ ការណែនាំឲ្យស្គាល់គ្នារវាងអ្នកមូស្លីមទាំងឡាយ ហើយនិងបានរៀនសូត្រពីក្បួនច្បាប់នៃសាសនាឥស្លាមជាដើម។

ច្បាប់នៃការធ្វើហាជ្ជី

ហាជ្ជី គឺជាគោលគ្រឹះ(រូកុន)ទីប្រាំក្នុងចំណោមគោលគ្រឹះនៃសាសនាឥស្លាម ហើយវាជាកាតព្វកិច្ចចាំបាច់លើជនមូស្លីមគ្រប់រូបទាំងប្រុស ទាំងស្រីត្រូវប្រតិបត្តិវាចំនួនមួយដងក្នុងមួយជីវិត ប្រសិនបើគេមានលទ្ធភាព។ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានមានបន្ទូលថា៖ “ហើយអល់ឡោះបានដាក់កាតព្វកិច្ចលើមនុស្សលោកឲ្យធ្វើធម្មយាត្រាហាជ្ជីនៅគេហដ្ឋានរបស់អល់ឡោះ(ម៉ាក្កះ)ចំពោះអ្នកដែលមានលទ្ធភាពទៅដល់។ ហើយជនណាដែលបានបដិសេធ ពិតប្រាកដណាស់ អល់ឡោះមិនត្រូវការអ្វីមួយពីពិភពទាំងអស់ឡើយ”។ (អាលីអ៊ិមរ៉ន៖៩៧)

អំពី អាពូហ៊ូរ៉យរ៉ោះ រទអ បាននិយាយថា៖ រ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ លោកបានថ្លែងសុន្ទរកថាដោយលោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “ឱមនុស្សលោកទាំងឡាយ! ពិតប្រាកដណាស់ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានដាក់កាតព្វកិច្ចលើពួកអ្នកឲ្យធ្វើធម្មយាត្រាហាជ្ជី។ ហេតុនេះ ចូរពួកអ្នកធ្វើហាជ្ជីចុះ”។ ពេលនោះ មានបុរសម្នាក់បានសួរថា៖ តើត្រូវធ្វើរៀងរាល់ឆ្នាំឬ ឱអ្នកនាំសាររបស់អល់ឡោះ? លោកបាននៅស្ងៀម រហូតដល់បុរសនោះបានសួរលោកចំនួនបីដង។ ពេលនោះ រ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ លោកបានឆ្លើយថា៖ “ប្រសិនបើខ្ញុំឆ្លើយថា បាទ នោះវានឹងក្លាយជាកាតព្វកិច្ចរៀងរាល់ឆ្នាំ ហើយពួកអ្នកនឹងគ្មានលទ្ធភាពធ្វើវាឡើយ”។ (មូស្លីម៖១៣៣៧)

ចាំបាច់លើជនមូស្លីមត្រូវរួសរាន់ទៅបំពេញកាតព្វកិច្ចហាជ្ជីនៅពេលណាដែលគេមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់។

ពេលវេលា និងទីកន្លែងនៀតធ្វើហាជ្ជី(មីកត)

សម្រាប់ការធ្វើហាជ្ជី គឺមានពេលវេលា និងទីកន្លែងសម្រាប់នៀត(មីកត)ជាក់លាក់របស់វា។

ពេលវេលានៀតធ្វើហាជ្ជី(មីតកទាក់ទងនឹងពេលវេលា)

សម្រាប់ការធ្វើហាជ្ជី គឺមានបណ្តាខែរបស់វាដែលគេស្គាល់ជាទូទៅ។ ការនៀតអៀហរ៉មហាជ្ជី គឺមិនត្រឹមត្រូវឡើយ លើកលែងតែនៅក្នុងបណ្តាខែទាំងនោះ គឺខែស្ហាវវ៉ាល ខែហ្ស៊ុលក៏អ៊ីហ្ទះ និងខែហ្ស៊ុលហ៊ិជ្ជះ។ កិច្ចការហាជ្ជីដែលគេផ្តោតសំខាន់ គឺនៅរវាងថ្ងៃទីប្រាំបី ដល់ថ្ងៃទីដប់បីនៃខែហ្ស៊ុលហ៊ិជ្ជះដែលជាខែទីដប់ពីរនៃខែចន្ទគតិឥស្លាម។

លក្ខខណ្ឌនៃកាតព្វកិច្ចហាជ្ជី

លក្ខខណ្ឌទីមួយ៖ ឥស្លាម

ហាជ្ជី គឺជាកាតព្វកិច្ចចាំបាច់ទៅលើជនមូស្លីម។ វាមិនមែនជាកាតព្វកិច្ចទៅលើអ្នកដែលមិនមែនជាមូស្លីម(កាហ្វៀរ)នោះឡើយ ហើយបើទោះជាពួកគេធ្វើហាជ្ជី ក៏មិនត្រឹមត្រូវនោះដែរ ពីព្រោះឥស្លាម គឺជាលក្ខខណ្ឌមួយដែលធ្វើឲ្យការគោរពសក្ការៈ(អ៊ីហ្ពាហ្ទាត់)មានភាពត្រឹមត្រូវ។

លក្ខខណ្ឌទីពីរ៖ មានសតិបញ្ញា

ការធ្វើហាជ្ជីមិនមែនជាកាតព្វកិច្ចលើមនុស្សវិកលចរិត(ឆ្កួត)នោះឡើយ ហើយបើទោះជាពួកគេធ្វើហាជ្ជី ក៏មិនត្រឹមត្រូវនោះដែរ។ ជាការពិតណាស់ ការមានសតិបញ្ញ គឺជាលក្ខខណ្ឌក្នុងការដាក់កាតព្វកិច្ច(សាសនា) និងជាលក្ខខណ្ឌដែលធ្វើឲ្យការគោរពសក្ការៈ(អ៊ីហ្ពាហ្ទាត់)មានភាពត្រឹមត្រូវ ដូចដែលបាននាំមកនៅក្នុងហាទីស្ហ អំពី អាលី រទអ អំពីព្យាការី ﷺ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “មនុស្សបីប្រភេទដែលគេមិនយកទោសពៃរ៍ពីពួកគេឡើយ គឺអ្នកដែលគេងលក់រហូតទាល់តែដឹងខ្លួន ក្មេងតូចរហូតទាល់តែពេញវ័យ និងមនុស្សវិកលចរិត រហូតទាល់តែគេមានសតិបញ្ញាឡើងវិញ”។ (អាពូហ្ទាវូទ៖៤៤០៣)

លក្ខខណ្ឌទីបី៖ គ្រប់អាយុ

ការធ្វើហាជ្ជីមិនមែនជាកាតព្វកិច្ចលើកូនក្មេងនោះទេ ដូចដែលបាននាំមកនៅក្នុងហាទីស្ហ អំពី អាលី រទអ អំពីព្យាការី ﷺ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “មនុស្សបីប្រភេទដែលគេមិនយកទោសពៃរ៍ពីពួកគេឡើយ គឺអ្នកដែលគេងលក់រហូតទាល់តែដឹងខ្លួន ក្មេងតូចរហូតទាល់តែពេញវ័យ និងមនុស្សវិកលចរិត រហូតទាល់តែគេមានសតិបញ្ញាឡើងវិញ”។ (អាពូហ្ទាវូទ៖៤៤០៣)

ប្រសិនបើកូនក្មេងនោះធ្វើហាជ្ជី ពិតណាស់ការធ្វើហាជ្ជីរបស់គេ ត្រឹមត្រូវ ក៏ប៉ុន្តែវាមិនអាចជំនួសឲ្យការធ្វើហាជ្ជីដែលជាកាតព្វកិច្ចក្នុងឥស្លាម(ពេលគេពេញវ័យ)នោះទេ។ ព្យាការី ﷺ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “កូនក្មេងទាំងឡាយណាដែលបានធ្វើហាជ្ជី ក្រោយមក គេបានធំពេញវ័យនោះ ចាំបាច់លើគេត្រូវធ្វើហាជ្ជីម្តងទៀត”។ (រាយការណ៍ដោយ អាត់តប់រ៉នី, អ៊ិពនូឃូហ្សៃម៉ះ, អាល់ហាគីម និងហ្ពៃហាគី)

លក្ខខណ្ឌទីបួន៖ មានសិទ្ធិសេរីភាព

ទាសករដែលជាខ្ញុំបម្រើដាច់ថ្លៃមិនមានកាតព្វកិច្ចត្រូវធ្វើហាជ្ជីឡើយ។ ពួកគេត្រូវបានគេលើកលែងដោយសារជាប់រវល់នឹងការងារបម្រើចៅហ្វាយរបស់ពួកគេ។ ប្រសិនបើពួកគេធ្វើហាជ្ជីដោយមានការអនុញ្ញាតពីចៅហ្វាយរបស់ពួកគេនោះ ការធ្វើហាជ្ជីរបស់គេ គឺត្រឹមត្រូវ ប៉ុន្តែវាមិនអាចជំនួសឲ្យការធ្វើហាជ្ជីដែលជាកាតព្វកិច្ចក្នុងឥស្លាមឡើយ ដូចដែលមានសេចក្តីរាយការណ៍អំពី អ៊ិពនូអាប់ហ្ពាស រទអ បាននិយាយថា៖ រ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “ខ្ញុំបម្រើទាំងឡាយណាដែលបានធ្វើហាជ្ជី ក្រោយមក រូបគេត្រូវបានគេដោះលែងឲ្យមានសេរីភាពវិញនោះ ចាំបាច់លើគេត្រូវធ្វើហាជ្ជីម្ដងទៀត”។ (អាសស៊ូណាន់ អាល់គុបរ៉ អាល់ពៃហាគី៖៨៦១៣)

លក្ខខណ្ឌទីប្រាំ៖ មានលទ្ធភាព

ហាជ្ជីជាកាតព្វកិច្ចចាំបាច់លើអ្នកដែលមានលទ្ធភាព និងសមត្ថភាព គឺសំដៅលើអ្នកដែលមានសុខភាពល្អ មានលទ្ធភាពអាចធ្វើដំណើរបាន និងមានស្បៀងអាហារនិងមធ្យោបាយធ្វើដំណើរអាចទៅបំពេញកាតព្វកិច្ចហាជ្ជីបាន។ ចូលក្នុងលក្ខខណ្ឌនៃលទ្ធភាពនៅក្នុងការធ្វើហាជ្ជីដែរនោះ គឺចំពោះស្ត្រីចាំបាច់ត្រូវមានម៉ះរិម(សាច់ញាតិដែលមិនអាចរៀបការជាមួយគ្នាបាន)រួមដំណើរទៅធ្វើហាជ្ជីជាមួយ ពីព្រោះគេមិនអនុញ្ញាតឲ្យស្ត្រីធ្វើដំណើរទៅធ្វើហាជ្ជី ឬធ្វើដំណើរទៅកន្លែងណាមួយដោយគ្មានម៉ះរិមទៅជាមួយឡើយ។

អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានមានបន្ទូលថា៖ “ហើយអល់ឡោះបានដាក់កាតព្វកិច្ចលើមនុស្សលោកឲ្យធ្វើធម្មយាត្រាហាជ្ជីនៅគេហដ្ឋានរបស់អល់ឡោះ(ម៉ាក្កះ)ចំពោះអ្នកដែលមានលទ្ធភាពទៅដល់)”។ (អាលីអ៊ិមរ៉ន៖៩៧)

ជនណាដែលមានលទ្ធភាពផ្នែកទ្រព្យសម្បត្តិ(មានលុយ) តែអសមត្ថភាពផ្នែករាងកាយដោយសារជំងឺដែលមិនសង្ឃឺមថាជាសះស្បើយ ឬក៏ដោយសារមានវ័យចាស់ជរាជាដើមនោះ ចាំបាច់លើរូបគេត្រូវឲ្យគេធ្វើហាជ្ជីជំនួសខ្លួន។ អំពី អាល់ហ្វទល៍ ពិន អាប់ហ្ពាស ពិតណាស់ មានបុរសម្នាក់បានសួរព្យាការី ﷺ ថា៖ “ឱរ៉ស៊ូលុលឡោះ! ពិតប្រាកដណាស់ ឪពុករបស់ខ្ញុំបានទាន់ឥស្លាមក្នុងពេលដែលគាត់មានវ័យចាស់ជរាទៅហើយដែលមិនអាចធ្វើដំណើរបានទេ។ ដូចនេះ តើខ្ញុំអាចធ្វើហាជ្ជីជំនួសគាត់បានដែរឬទេ? លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “តើអ្នកយល់យ៉ាងណា ប្រសិនបើគាត់ជំពាក់បំណុលគេ ហើយអ្នកសងបំណុលគេជំនួសគាត់ តើគាត់រួចខ្លួនដែរឬទេ? បុរសនោះបានឆ្លើយថា៖ បាទ។ ពេលនោះ លោកក៏បានមានប្រសាសន៍ថា៖ “ដូចនេះ ចូរអ្នកធ្វើហាជ្ជីឲ្យឪពុករបស់អុ្នកចុះ”។ (មូសណាត់អះម៉ាត់៖១៨១២)

ស្ថានភាពដែលបញ្ជាក់ពីលទ្ធភាពរបស់អ្នកមូស្លីមចំពោះការធ្វើហាជ្ជី៖

លក្ខខណ្ឌទីប្រាំមួយ៖ ត្រូវមានម៉ះរិមរួមដំណើរជាមួយ ចំពោះស្ត្រី

គេដាក់លក្ខខណ្ឌចំពោះស្រ្តី គឺចាំបាច់ត្រូវមានម៉ះរិម(សាច់ញាតិដែលមិនអាចរៀបការជាមួយគ្នាបាន)រួមដំណើរជាមួយ។ ដូចនេះ គេមិនដាក់កាតព្វកិច្ចលើស្រ្តីឲ្យទៅបំពេញកាតព្វកិច្ចហាជ្ជីនោះទេ លើកលែងតែមាននរណាម្នាក់ក្នុងចំណោមម៉ះរិមរបស់នាងរួមដំណើរទៅជាមួយក្នុងពេលធ្វើហាជ្ជីនោះ។ អ្នកដែលជាម៉ះរិមរបស់ស្ត្រី គឺសំដៅលើអ្នកទាំងឡាយដែលគេមិនអនុញ្ញាតឲ្យនាងរៀបការជាមួយជារៀងរហូត ដូចជាឪពុក ជីតា កូនប្រុស ចៅប្រុស បងប្អូនប្រុស ក្មួយប្រុស អ៊ំឬពូ ទាំងខាងឪពុក និងខាងម្ដាយ ហើយនិងប្តីរបស់នាង។

ប្រសិនបើស្ត្រីទៅធ្វើហាជ្ជីដោយគ្មានម៉ះរិមទៅជាមួយតាមរយៈមធ្យោបាយណាក៏ដោយដែលមានសុវត្ថិភាពចំពោះខ្លួនរបស់នាង ការធ្វើហាជ្ជីរបស់នាង គឺត្រឹមត្រូវ តែមានបាបកម្មចំពោះការធ្វើដូច្នោះ។

ឧត្តមភាពនៃការធ្វើធម្មយាត្រាហាជ្ជី

មានភស្តុតាងជាច្រើនដែលបញ្ជាក់ពីឧត្តមភាព និងភាពវិសេសវិសាលនៃការធ្វើធម្មយាត្រាហាជ្ជី ដែលក្នុងចំណោមនោះមានដូចជា៖

១. ពិតណាស់ វាស្ថិតក្នុងចំណោមទង្វើកុសលដ៏ប្រសើរបំផុត

នៅពេលដែលមានគេសួរព្យាការី ﷺ ថា៖ តើទង្វើកុសលមួយណាដែលប្រសើរជាងគេ? លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “គឺការមានជំនឿចំពោះអល់ឡោះ និងអ្នកនាំសាររបស់ទ្រង់”។ គេបានសួរទៀតថា៖ បន្ទាប់មក តើអ្វី? លោកបានឆ្លើយថា៖ គឺការតស៊ូក្នុងផ្លូវអល់ឡោះ”។ គេសួរទៀតថា៖ បន្ទាប់មក តើអ្វីទៀត? លោកបានឆ្លើយថា៖ “គឺការធ្វើហាជ្ជីដែលគេទទួលយក”។ (ពូខរី៖១៥១៩, មូស្លីម៖៨៣)

២. វាជារដូវកាលដ៏ធំធេងសម្រាប់ការអភ័យទោស

រ៉ស៊ូលុលឡោះ សល់ឡល់ឡហ៊ូអាឡៃហ៊ីវ៉ាសាល់ឡាំ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “ជនណាដែលបានធ្វើធម្មយាត្រាហាជ្ជីដើម្បីអល់ឡោះ ហើយ(ក្នុងពេលបំពេញកិច្ចការហាជ្ជីនោះ)គេមិនបានរួមមេត្រីជាមួយភរិយា និងមិនបានល្មើសនឹងបទបញ្ជាផ្សេងៗរបស់អល់ឡោះទេនោះ គេនឹងវិលត្រឡប់មកវិញដូចជាថ្ងៃដែលគេប្រសូត្រពីផ្ទៃម្តាយរបស់គេដូច្នោះដែរ(ពោលគឺជ្រះស្អាតពីបាបកម្ម)”។ (អាល់ពូខរី៖១៥២១, មូស្លីម៖១៣៥០)

៣. ជាឱកាសដ៏ធំសម្រាប់ទទួលបានការដោះលែងពីឋាននរក

រ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “គ្មានថ្ងៃណាមួយដែលអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់ដោះលែងខ្ញុំបម្រើ(របស់ទ្រង់)ដែលជាប់ទោសពីឋាននរកច្រើនជាងថ្ងៃអារ៉ហ្វះឡើយ”។ (មូស្លីម៖១៣៤៨)

៤. ការតបស្នងចំពោះវា គឺឋានសួគ៌

រ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “ការធ្វើហាជ្ជីដែលគេទទួលយកនោះ គ្មានអ្វីតបស្នងចំពោះវាក្រៅពីឋានសួគ៌ឡើយ”។ (អាល់ពូខរី៖១៧៧៣ និង មូស្លីម៖១៣៤៩)។ ឧត្តមភាព និងភាពវិសេសវិសាលទាំងនេះ គឺសម្រាប់អ្នកដែលមាននៀតដោយត្រឹមត្រូវ ល្អបរិសុទ្ធ មានភាពជ្រះស្អាត និងអនុវត្តតាមលំអានដែលមានពីរ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ។

អ្នកបានបញ្ចប់មេរៀនដោយជោគជ័យ